Nederlandse koning komt misschien naar Suriname

door

PARAMARIBO — De kans is aanwezig dat de Nederlandse koning Willem-Alexander nog dit jaar een bezoek zal brengen aan Suriname. Volgens minister Melvin Bouva van Buitenlandse Zaken, Internationale Handel en Samenwerking vinden er momenteel gesprekken plaats met Nederland over een eventuele komst van de vorst rond de viering van de vijftigjarige onafhankelijkheid in november, maar is het nog allesbehalve zeker dat dit ook doorgaat. Er zijn naar verluidt nog een enkele hele gevoelige obstakels, die vooral aan Nederlandse zijde het enthousiasme temperen.

President Jennifer Geerlings-Simons wil niet op een mogelijke komst van de koning vooruitlopen, omdat het niet gebruikelijk is dat vooraf over dergelijke bezoeken, die vele maanden voorbereiding vergen, wordt gespeculeerd. “Meestal worden zulke zaken eerst onderling besproken en daarna pas formeel bevestigd. We zijn nu midden in dat proces”, zegt ze. Geerlings-Simons heeft in het verleden in diplomatieke kringen laten doorschemeren niet afwijzend tegenover een bezoek te staan, ondanks de gespannen houding rondom Desi Bouterse in de afgelopen veertig jaar.

“De president wil niet op een mogelijke komst van de koning vooruitlopen omdat het niet gebruikelijk is dat vooraf over dergelijke bezoeken wordt gespeculeerd”

De Rijksvoorlichtingsdienst in Nederland houdt het antwoord op de vraag of de vorst rond de viering van vijftig jaar onafhankelijkheid van Suriname naar de voormalige kolonie zal afreizen, ook in het midden. Ze wil daar niets over kwijt.

Rol Bouterse en Brunswijk

Voormalig president Chandrikapersad Santokhi had begin 2021 de koning namens zijn regering al officieel uitgenodigd, maar daar is geen gehoor aan gegeven. Het feit dat diens voorganger en tevens ex-dictator Desi Bouterse nog altijd een rol van betekenis in Suriname speelde, was daarvoor de reden.

Bouterse was in Nederland bij verstek veroordeeld tot een gevangenisstraf van elf jaar vanwege zijn rol bij de cocaïnehandel en men wilde niet het risico lopen dat de koning hem zou ontmoeten. Trouwens, datzelfde gold voor de eveneens bij verstek veroordeelde vicepresident Ronnie Brunswijk. Die zorgde eind 2020 voor een – voor Nederland – pijnlijk moment doordat hij wél de Nederlandse vicepremier Stef Blok de hand schudde.

Bouterse is eind vorig jaar overleden, dus dat is een sta-in-de-weg minder. Nederland heeft er nog wel moeite mee dat Brunswijk nadrukkelijk op de voorgrond treedt, weliswaar in een minder prominente rol van vicevoorzitter van het parlement. Maar daarnaast is de NDP van Bouterse weer aan de macht en veel van de prominente leden, onder wie Bouva, hebben hun voorzitter tot aan zijn dood gesteund en zijn schuld bij de drugshandel en de Decembermoorden van 1982 altijd glashard ontkend. Dat ligt ook gevoelig in politiek Den Haag.

Geerlings-Simons heeft in 2012 in haar hoedanigheid van parlementsvoorzitter de zelfamnestiewet door De Nationale Assemblee gedrukt, die Bouterse moest ontslaan van vervolging voor de Decembermoorden. Het zorgde voor jaren oponthoud, maar uiteindelijk werd Bouterse daarvoor eind 2023 in eigen land toch tot twintig jaar cel veroordeeld. Daarna sloeg hij op de vlucht en wist uit handen van justitie te blijven tot zijn dood eind vorig jaar.

Ongemakkelijke situaties

Duidelijk is dat er nog wat obstakels uit de weg moeten worden opgeruimd, zodat Willem-Alexander niet in ongemakkelijke situaties terecht zal komen. De kwestie-Brunswijk is er daar één van: die wil de koning onder geen beding ontmoeten, laat staan de hand schudden.

De koning zei in juli van dit jaar dat hij, als het aan hemzelf ligt, graag een bezoek aan Suriname brengt. Maar hij zei er gelijk achteraan dat het aan de regeringen van Suriname en Nederland is om een staatsbezoek mogelijk te maken, daar heeft hij zelf weinig over te zeggen.

Het zou voor het eerst in 47 jaar zijn dat een lid van het Koninklijk huis de voormalige kolonie bezoekt. In 1978 kwam koningin Juliana naar Suriname. Drie jaar daarvoor, in november 1975, woonde prinses Beatrix de onafhankelijkheidsviering bij in het gezelschap van haar man prins Claus. Maar als koningin bezocht zij het land nooit, mede door de gebeurtenissen sinds die tijd, zoals de coup van 1980, de Decembermoorden van 1982 en andere mensenrechtenschendingen én de betrokkenheid van leiders bij de cocaïnehandel.