NDP: Bouwen aan een duurzaam en inclusief groeimodel

Suriname staat op een kruispunt. Na jaren van economische turbulentie, schulden, inflatie en een groeiend wantrouwen bij investeerders, is het moment aangebroken om niet alleen te reflecteren, maar vooral om vooruit te kijken. Dit artikel presenteert onze visie: een pad naar duurzame, inclusieve groei, gedragen door lessen uit het verleden en geïnspireerd door internationale best practices.De Fundamenten van ons Beleid: Investeren in Stabiliteit en MensenOnze keuzes als regering zijn vaak bekritiseerd. Maar achter elke beslissing lag een duidelijke overtuiging: stabiliteit en sociale samenhang zijn de basis voor vooruitgang. Decennia van verwaarlozing hadden diepe sporen achtergelaten in onze samenleving. Wij kozen ervoor te investeren in Surinaamse families en nationale eenheid – niet in bezuinigingen en armoede. Zonder deze investeringen in gezondheidszorg, onderwijs en werkgelegenheid had Suriname mogelijk dezelfde sociale onrust gekend als andere landen in de regio. Wij kozen ervoor om alle medicijnen beschikbaar te hebben, dokters betaald te houden, wegen begaanbaar te maken en te zorgen dat iedereen een basisbestaan had dat niet bestaat uit bedelen. “Wij kozen ervoor te investeren in Surinaamse families en nationale eenheid – niet in bezuinigingen en armoede.”Schulden: Een Middel tot Vooruitgang, Niet een Doel op ZichDe kritiek op onze schuldopbouw is begrijpelijk, maar verdient nuancering. Elk land leent voor ontwikkeling en Suriname was geen uitzondering. De leningen waren noodzakelijk om cruciale infrastructuur te bouwen: wegen, scholen, ziekenhuizen. Zonder deze investeringen hadden we vandaag geen snel internet, geen extra royalties uit onze mijnbouwsector en geen energieonafhankelijkheid. De schuld was een instrument, geen fout. De echte problemen ontstonden door externe schokken: wereldwijde crises, dalende olieprijzen, COVID-19.“We leenden om te bouwen. De resultaten zijn zichtbaar door het hele land: woningen, wegen, ziekenhuizen en kansen.”Valutabeleid: Bescherming van Koopkracht in Onzekere TijdenDe monetaire stormen van de afgelopen jaren waren ongekend. Dalende grondstofprijzen, wereldwijde vertraging en pandemieën legden een zware druk op onze munt. Toch hebben wij gevochten om de koopkracht van de burger zo lang mogelijk te beschermen. Devaluatie werd uitgesteld, spaargeld bleef beschermd. De instabiliteit kwam pas toen negatieve campagnes en speculatie het vertrouwen ondermijnden. “Wij hebben gevochten om uw spaargeld en uw koopkracht te beschermen zolang de wereldwijde storm het toeliet. Bent u uw spaargeld kwijtgeraakt? Nee toch. Was die koers stabiel totdat die negatieve campagne in 2020 begon vol leugens? Ja, die koers was stabiel.”Het Macro-Economische Landschap: Uitdagingen en KnelpuntenSuriname kampt met een schuldquote van 92%, een inflatie van 9,7% en een beperkte toegang tot kapitaal voor de particuliere sector. De economie is te afhankelijk van grondstoffen, staatsbedrijven presteren zwak en de kapitaalmarkt is ondiep. Regelgevende onzekerheid en fiscale kwetsbaarheid remmen groei en innovatie.Een 10-Stappenprogramma voor GroeiOnze visie vertaalt zich in een concreet actieplan:1. Fiscale discipline en schuldherschikking2. Modernisering van belastingbeleid en administratie3. Hervorming van kapitaalmarkten en het bankwezen4. Vergroten van energiecapaciteit voor investeerders5. Betere governance van staatsbedrijven6. Exportdiversificatie: landbouw, lichte industrie, toerisme7. Publiek-private investeringen in infrastructuur8. Onderwijs- en arbeidskrachtontwikkeling gericht op de economie van morgen9. Gerichte strategie voor het aantrekken van buitenlandse investeringen10. Digitalisering van overheid en dienstenFinanciering van de ToekomstWe moeten schulden van staatsbedrijven correct classificeren en investeren in strategische sectoren als energie en infrastructuur. Dit vraagt om het aantrekken van particulier kapitaal, het openstellen van het banksysteem en het stimuleren van lokale investeerders, niet alleen buitenlandse. Kredietgarantieregelingen en blended finance zijn essentieel om innovatie en ondernemerschap te stimuleren.Lessen uit het BuitenlandInspiratie halen we uit landen als Singapore (exportgerichte industrialisatie, sterke staatsbedrijven), Vietnam (buitenlandse investeringen, productie), Rwanda (technologie en planning) en Botswana (beheer van natuurlijke hulpbronnen). Deze voorbeelden tonen dat goed bestuur, strategische planning en investeringen in menselijk kapitaal de sleutel zijn tot duurzame groei.Strategische Prioriteiten voor 2025-2030- Macro-economische stabiliteit en schuldbaarheid- Competitieve, exporteerbare sectoren bouwen (landbouw, lichte industrie)- Kapitaal vrijmaken voor de particuliere sector via investeringsfondsen en beleidsvriendelijke regels- Efficiëntie van de publieke sector verhogen, met focus op staatsbedrijven en dienstverlening- Versterking van het menselijk kapitaal door onderwijs en trainingDe fundering is gelegd. De uitdagingen zijn groot, maar niet onoverkomelijk. Met discipline, visie en samenwerking kunnen we Suriname transformeren tot een land van kansen, stabiliteit en inclusieve groei. Wij hebben voor u gestreden. Wij zullen het werk afmaken.

...