NAVO wil Europese eenheid én Trumps steun behouden

door

De Amerikaanse president Donald Trump ontmoet NAVO-secretaris-generaal Mark Rutte op de NAVO-top in Den Haag, Nederland. (Foto: Reuters)

De NAVO-top die woensdag van start ging in Den Haag is in veel opzichten toegesneden op de Amerikaanse president Donald Trump. Europese leiders hopen dat hun bereidheid om de militaire uitgaven fors op te schroeven, Trump zal overtuigen van zijn blijvende inzet voor het bondgenootschap.Centraal staat een nieuwe doelstelling: 5% van het bruto binnenlands product (bbp) aan defensie-uitgaven, een forse verhoging ten opzichte van de huidige NAVO-norm van 2%. Het voorstel komt tegemoet aan herhaalde eisen van Trump én aan Europese zorgen over de groeiende dreiging uit Rusland, sinds de invasie van Oekraïne in 2022.NAVO-secretaris-generaal Mark Rutte gaf toe dat de verhoging pijn zal doen, maar noemde het noodzakelijk. “Er is absolute overtuiging dat we, gezien de Russische dreiging en de internationale veiligheidscontext, geen andere keus hebben,” aldus Rutte op een persconferentie.Onzekerheid over Amerikaanse inzetDe Amerikaanse president heeft in aanloop naar de top opnieuw twijfels gezaaid over zijn toewijding aan Artikel 5 – het principe dat een aanval op één NAVO-lid als een aanval op allen wordt beschouwd. Vanuit het presidentiële vliegtuig Air Force One zei Trump dat er “meerdere definities” van het artikel zijn. “Ik ben toegewijd aan het redden van levens. Wat Artikel 5 betreft: ik geef jullie straks een exacte definitie,” verklaarde hij cryptisch.Trump heeft eerder gedreigd NAVO-landen die onvoldoende bijdragen niet langer militair te beschermen. Het nieuwe uitgavenplan verdeelt het streefcijfer van 5% in twee componenten: 3,5% voor klassieke defensie zoals troepen en wapens, en 1,5% voor bredere veiligheid zoals cyberbeveiliging en militaire infrastructuur.Alle lidstaten hebben de verklaring over het nieuwe doel ondertekend, al gaf Spanje aan dat het zich niet gebonden acht aan het percentage. Rutte sprak dit tegen, maar bereikte een diplomatiek compromis met de Spaanse premier Pedro Sánchez om Trump een “overwinning” te bezorgen en spanningen te vermijden.Diplomatie in dienst van de topDe Nederlandse premier, die gastheer is van de tweedaagse bijeenkomst, heeft bewust gekozen voor een beknopte agenda en slotverklaring, met als doel om Trump niet voor het hoofd te stoten. Dat de relatie tussen beiden hecht is, blijkt uit een door Trump gedeeld privébericht waarin Rutte hem prijst voor zijn “besluitvaardig optreden in Iran”.”You will achieve something no American president in decades could get done,” schreef Rutte. “Europe is going to pay in a BIG way as they should, and it will be your win.”Oekraïne op het tweede planDe Oekraïense president Volodymyr Zelensky kreeg geen plaats aan de hoofdtafel op woensdag, maar moest zich tevredenstellen met deelname aan het diner op de vooravond van de top. Trump gaf aan Zelensky waarschijnlijk later apart te ontmoeten. Oekraïne hoopt onder meer extra Amerikaanse wapens, zoals Patriot-luchtafweersystemen, te kunnen bemachtigen en pleit voor zwaardere sancties tegen Rusland.Intussen beschuldigde het Kremlin de NAVO van een “ongebreidelde militarisering” en van het afschilderen van Rusland als een “duivel uit de hel” om hogere defensie-uitgaven te rechtvaardigen.Ondanks de spanningen binnen het bondgenootschap én de wereldwijde onzekerheid door het conflict tussen Iran en Israël, hopen NAVO-functionarissen dat de top vooral de Europese eenheid zal onderstrepen — en Trump zal overtuigen van de noodzaak van een sterke NAVO.