Monumenten dreigen te verdwijnen: actie dringend nodig

door

De presidentiële werkgroep ‘Onderhoud Monumentale Panden en Gebedshuizen’ organiseerde een voorlichtingsavond voor besturen van religieuze organisaties in de Congreshal. Tijdens de bijeenkomst, op woensdag 18 juni, werd stilgestaan bij de zorgwekkende staat van Surinaams erfgoed en de noodzaak tot actie. Volgens voorzitter Johan Roozer, dreigen monumentale panden binnen 25 jaar te verdwijnen zonder ingrijpen. Hierdoor is een speciale regeling voor het behoud van gebedshuizen in voorbereiding. 

Op de informatieavond spraken verschillende deskundigen over de staat van monumentenzorg, het belang van gebouwd erfgoed en het nut van bouwkundige plannen. Priscilla Atma, waarnemend voorzitter van de Commissie Monumentenzorg, een adviesorgaan onder het ministerie van Onderwijs, Wetenschap en Cultuur – spreekt haar waardering uit voor de toegenomen aandacht voor monumentenzorg.

Uit onderzoek blijkt namelijk dat het bewustzijn hierover binnen de samenleving nog relatief laag is. De commissie voert jaarlijks een inspectie uit van monumenten, en in juli 2024 bleek dat slechts 50 tot 56% van de monumenten in goede staat verkeert, terwijl ongeveer 20% zich in een slechte toestand bevindt. In totaal zijn er landelijk meer dan 300 monumenten geregistreerd, waarvan er 30 zijn verloren gegaan door brand. Daarnaast vormen hoge onderhoudskosten en achterstallig herstel een groeiende zorg. Atma pleit daarom voor meer publieke betrokkenheid en samenwerking om het erfgoed op een duurzame manier te behouden.

Volgens Rachel Deekman, waarnemend directeur Stichting Gebouwd Erfgoed Suriname biedt het erfgoedtoerisme economische aanzienlijke kansen, mits de gebouwen beter benut worden. Veel panden zijn nu niet toegankelijk, terwijl ze juist als toeristische trekpleisters zouden kunnen functioneren.

Modernisering vormt echter een bedreiging: men verkiest vaak nieuwbouw boven behoud. Beschermde monumenten mogen volgens de wet en UNESCO-regels niet zomaar gesloopt worden. Deekman benadrukt het belang van bescherming tegen verval, illegale afbraak en risico’s zoals brand, zodat dit waardevolle erfgoed behouden blijft. 

Architect Derrick Emmanuels benadrukt het belang om gebouwen systematisch vast te leggen en te voorzien van een onderhoudsplan. Monumentenzorg is slechts één onderdeel van duurzaam behoud. Financiële middelen zijn belangrijk, maar bewustwording speelt een grotere rol.

“Mensen moeten begrijpen dat zo’n gebouw van henzélf is en het vertelt ons waar we vandaan komen en verdient zorg voor wie na ons komen.” Een diepere waardering voor erfgoed bevordert samenwerking en vergemakkelijkt het verkrijgen van financiering. Emmanuels benadrukt dat monumenten niet alleen behouden blijven door geld, maar vooral door betrokkenheid en verantwoordelijkheidsgevoel.

..