“Miljoenen doden door stofstormen wereldwijd”

door

Rotsformaties liggen in de Saharawoestijn buiten het stadscentrum van Djanet, een oasestad in het zuidoosten van Algerije. (Foto: AP)

Zand- en stofstormen vormen een snel groeiende wereldwijde bedreiging voor volksgezondheid, voedselzekerheid en economie. Dat blijkt uit een nieuw rapport van de Wereld Meteorologische Organisatie (WMO), dat zaterdag werd gepresenteerd bij de herdenking van de Internationale Dag ter Bestrijding van Zand- en Stofstormen in de Algemene Vergadering van de Verenigde Naties.Volgens de WMO worden jaarlijks meer dan 330 miljoen mensen in 150 landen getroffen door deze stormen, die bijdragen aan 7 miljoen vroegtijdige sterfgevallen wereldwijd. De stormen veroorzaken vooral ademhalings- en hart- en vaatziekten, verminderen landbouwopbrengsten met tot wel 25% en stimuleren honger en migratie.”Dit is niet alleen een kwestie van vuile ramen en een troebele lucht,” aldus WMO-secretaris-generaal Celeste Saulo. “Deze stormen ondermijnen de levenskwaliteit van miljoenen mensen en brengen zware economische schade toe aan transport, landbouw en energieproductie.”Tien jaar actieDe VN kondigde aan dat de periode 2025–2034 is uitgeroepen tot de “VN-decade ter bestrijding van zand- en stofstormen”. Volgens VN-voorzitter Philemon Yang zijn de stormen “een van de meest onderschatte maar verstrekkende wereldproblemen van deze tijd”, aangedreven door klimaatverandering, landdegradatie en onduurzame landbouwpraktijken.Volgens WMO-vertegenwoordiger Laura Paterson wordt er jaarlijks 2 miljard ton stof de lucht in geblazen — een hoeveelheid gelijk aan 300 Grote Piramides van Gizeh. Meer dan 80% van dit stof komt uit woestijnen in Noord-Afrika en het Midden-Oosten, maar de impact is wereldwijd. “Deeltjes kunnen duizenden kilometers reizen, van de Sahara tot het Caribisch gebied en zelfs Florida,” aldus Paterson.Hoge economische kostenDe economische schade is enorm. Volgens VN-ondersecretaris-generaal Rola Dashti kost het aanpakken van zand- en stofstormen in het Midden-Oosten en Noord-Afrika jaarlijks zo’n $150 miljard, ofwel 2,5% van het regionale bbp. In het voorjaar van 2025 alleen al leidde extreem stofweer in Irak, Koeweit en Iran tot ziekenhuizen die overbelast raakten met ademhalingspatiënten, en gedwongen sluiting van scholen en overheidskantoren.In de Verenigde Staten veroorzaakten stofstormen en winderosie in 2017 naar schatting $154 miljard schade — vier keer zoveel als in 1995, aldus een studie in het tijdschrift Nature.Wereldwijde gezondheid onder drukDe WMO en de Wereldgezondheidsorganisatie waarschuwen dat de gezondheidsimpact van stofstormen snel toeneemt. Tussen 2018 en 2022 werden 3,8 miljard mensen blootgesteld aan stofniveaus boven de veilige grenzen van de WHO — bijna de helft van de wereldbevolking. Dat is een forse stijging vergeleken met 2,9 miljard mensen in de periode 2003–2007.De VN roept op tot een versterkte internationale aanpak, gericht op klimaatmaatregelen, duurzaam landgebruik en grensoverschrijdende samenwerking om deze groeiende dreiging het hoofd te bieden.