Mia Mottley: ‘Cultuur inzetten om huidige problemen op te lossen’

Tekst en beeld Euritha Tjan A Way

PARAMARIBO — “Ik ben zo geïnspireerd! Mia is a big thing”, klinkt econoom Sherida Mormon enthousiast na afloop van de zestiende Trefossalezing. De energie en de inspiratie die keynotespreker, premier van Barbados en Caricom-voorzitter Mia Mottley met zich meedraagt en overbrengt op anderen waren gelijk voelbaar na haar eerste woorden. Uit de zaal kwamen zuchten van voldoening. Mottley die op Barbados liefkozend auntie Mia genoemd wordt begon met een ijsbreker. “Ik ben niet als de Engelse veroveraar Francis Willoughby die in 1665 Suriname vanuit Barbados koloniseerde voor de Engelsen gekomen met de gedachte het land in te pikken, maar als een echt kind van het Caribisch Gebied.” Zo smeedde ze gelijk een onzichtbare, maar stevige band met Suriname. Gelijk was het vergeten dat er meer dan een half uur is gewacht op de start van deze lezing. Iets dat ongebruikelijk is bij Trefossalezingen.

Met haar verhaal dat haar moeder geboren is op Aruba en dat een van haar ooms Surinaams is wist Mottley zich gelijk nog dichterbij de Surinamer te positioneren. “Ik ben dus werkelijk hier in de geest van familie”, klonk het warm. Toen ze zei dat het Caribisch Gebied niet gewoon een regio is, maar eerder wat en wie we zijn, was haar missie geslaagd. De zaal had haar in het hart gesloten en er klonk een spontaan “amen” door de ballroom van Torarica woensdagavond.

‘Dat komt niet zelden door de klimaatcrisis die we doormaken. En mensen, alsjeblieft, ik weet niet wat klimaatverandering is, ik weet wel wat klimaatcrisis is’, – Mia Mottley

Tijdens haar inleiding met als titel ‘Cultuur als katalysator voor innovatie en duurzame ontwikkeling van de Caribische gemeenschap’ ging Mottley in op de rijkdom in het Caribische Gebied. Van zang, dans, eten tot mode en ook de diversiteit waar Suriname zo bekend om staat. “Dat is wat maakt dat de wereld meer van ons wil weten, meer van ons wil proeven en meer van ons wil zien. De creatieve sector draagt economisch veel bij aan de wereldeconomie. Alleen moeten wij in het Caribisch gebied manieren vinden om daaraan meer te verdienen. En dan zodanig dat het verdiende geld terugstroomt naar de plek waar de creativiteit vandaan komt.”

Duurzame traditiesMottley had het ook over duurzame ontwikkeling. “We zien dat veel landen in de regio kampen met hoge schulden. Dat komt niet zelden door de klimaatcrisis die we doormaken. En mensen, alsjeblieft, ik weet niet wat klimaatverandering is, ik weet wel wat klimaatcrisis is,” maakte ze gelijk korte metten met de sceptici die niet geloven in klimaatverandering omdat het bewijs van die verandering in hun ogen ontbreekt. “Doordat we huizenhoge schulden hebben komt door de uitstoot van de rijkere landen die klimaatextremen veroorzaken. Om die schade te kunnen repareren moeten we om schuldvereffening vragen. Maar we moeten ook kijken naar onszelf. Onze tradities als Caribische gemeenschap hebben ons jarenlang in staat gesteld extremen in ons bestaan op te vangen. Daar moeten we weer naartoe”, vindt Mottley.

Mia Mottley ontvangt uit handen van Cynthia McLeod vier boeken als waardering voor haar keynotespeech. McLeod kreeg dinsdag de Henri Frans de Ziel Cultuurprijs uitgereikt. [ / Euritha Tjan A Way]

Ze noemde systemen van de inheemsen die bekend staan als slash and burn, waarnaar gekeken zou kunnen worden in onze zoektocht naar oplossingen voor bosbranden waar ook de regio en recent nog Californië mee te maken heeft gehad. “De inheemsen branden niet zomaar het bos. Ze wisten dat als de hitte van het weer vuur zou veroorzaken, er geen voeding voor de verspreiding daarvan zou zijn.”Volgens Mottley moet de regio terug naar het principe van Ubuntu: ik ben omdat wij zijn. Zaken als samen delen met elkaar en kasmoni (susu) zouden bekeken en geïntegreerd moeten worden in de oplossingen die we in deze moderne tijd zoeken voor de uitdagingen van de regio. In veel van deze tradities die deel waren van de Caribische cultuur ziet ze de hand van de inheemsen die ondanks een enorme genocide toen de kolonisatie op gang kwam, nog steeds hun traditioneel leven in stand proberen te houden.

Inheemsen naar waarde schatten

Monique Pool, oprichter van de Green Heritage Fund en voorvechter voor inheemse rechten en natuurbehoud, vindt deze uitspraak belangrijk. “We moeten de inheemsen inderdaad de plek geven die ze verdienen. De kennis die zij hebben kan ons helpen in ons streven om de klimaatcrisis zoals ze het noemt, het hoofd te bieden.” Pool vindt daarnaast interessant dat Mottley de regio een van migrantengroepen noemt. “Ze heeft gelijk, de regio is aan het ontvolken. Wij zijn behalve de inheemsen allemaal als migranten hier gekomen. Dus we moeten ook kijken hoe we de groepen die nu komen …

...