Leiderschap in verkiezingstijd: meer dan een titel, een verantwoordelijkheid

door

INGEZONDEN

Na de positieve reacties op mijn vorige artikel – ‘Verantwoordelijk leiderschap: een kompas voor de verkiezingen van 2025’ – wil ik allereerst mijn dank uitspreken aan de lezers. Uw betrokkenheid toont aan dat het onderwerp leeft.ADVERTISEMENT

In de aanloop naar de verkiezingen verschijnen er steeds meer artikelen over leiderschap: transformationeel, dienend, charismatisch, strategisch, integer leiderschap… Maar wat is leiderschap eigenlijk écht? En nog belangrijker: welke competenties moet een leider vandaag bezitten?ADVERTISEMENT

“Leiderschap is geen titel, geen populariteitswedstrijd en ook geen beloning voor loyaliteit”

In dit artikel neem ik u mee in een korte, maar scherpe verkenning van het fenomeen leiderschap – niet als modewoord, maar als richtinggevend principe. Een hulpmiddel voor elke kiezer en in het bijzonder de jonge kiezer, die wordt geconfronteerd met de vraag: ‘wie verdient mijn stem?’

Wat is leiderschap?

Leiderschap is in essentie het vermogen om richting te geven, mensen te inspireren en beweging te creëren in de samenleving. Het is geen titel, geen populariteitswedstrijd en ook geen beloning voor loyaliteit.

Ik gebruik bewust geen definities zoals die staan in vele publicaties, maar put uit de inzichten van drie iconen op het gebied van leiderschap, namelijk Maxwell, Goleman en Covey. Zij leggen respectievelijk de nadruk op invloed, emotionele intelligentie en karakterontwikkeling als kern van effectief leiderschap.

De kern van leiderschap ligt in het vermogen om anderen te beïnvloeden en te inspireren om een gemeenschappelijk doel te bereiken, met behoud van integriteit, verantwoordelijkheidsgevoel en een sterk gevoel van zelfbewustzijn en emotionele intelligentie. Het vereist inzicht in de eigen sterke en zwakke punten, aanpassing aan verandering en effectieve communicatie.

Een leider is dus iemand die verantwoordelijkheid neemt voor het grotere geheel, die in staat is om belangen af te wegen, moeilijke keuzes te maken en daarin transparant en standvastig te blijven. Zoals Stephen Covey (1989) stelt: “Management is efficiency in climbing the ladder of success; leadership determines whether the ladder is leaning against the right wall”. Leiderschap begint dus bij de juiste intentie, niet bij de eerste stap.

De zes kerncompetenties van de leider van nu! Er is geen universeel profiel dat elke leider moet volgen, maar er zijn wél essentiële competenties die onmisbaar zijn in deze tijd van complexiteit en onzekerheid:

Integriteit

Eerlijkheid, transparantie en het handelen in overeenstemming met waarden. John Maxwell benadrukt dat “leiders het tempo bepalen met hun voorbeeld, niet met hun woorden”.

Visie

De capaciteit om verder te kijken dan vandaag. Goede leiders hebben een helder beeld van de toekomst en kunnen dit vertalen naar concrete doelen en inspirerende verhalen. Maxwell noemt visie “het vermogen om te zien wat mogelijk is, nog voordat anderen het kunnen waarnemen”.

Besluitvaardigheid

Niet alles laat zich eindeloos uitstellen. Een leider moet knopen kunnen doorhakken, op basis van feiten, maar ook met morele moed. Covey noemt dit “proactief handelen”: kiezen op basis van waarden, niet op basis van omstandigheden.

Communicatieve vaardigheden

Leiders moeten helder, eerlijk en verbindend kunnen communiceren – ook als het schuurt. Goede communicatie schept vertrouwen. Dit vraagt om zowel emotionele intelligentie (Goleman, 1995) als strategisch inzicht.

Empathie

Het vermogen om zich te verplaatsen in anderen, vooral in hen die weinig stem hebben. Daniel Goleman beschouwt empathie als een sleutelcomponent van emotionele intelligentie: essentieel voor het opbouwen van relaties en het begrijpen van sociale dynamiek.

Lerend vermogen

In een snel veranderende wereld is het belangrijk dat leiders kunnen reflecteren, bijsturen en fouten erkennen. Maxwell stelt: “A leader is one who knows the way, goes the way, and shows the way — and keeps learning on the way”.

Een boodschap aan de jonge kiezer

Jij bent de stem van morgen. Je stem is krachtig – gebruik haar bewust. Laat je niet verleiden door snelle beloftes, grote ego’s of mooie praatjes. Kijk naar daden, luister naar toon en vraag jezelf af: ‘vertrouw ik deze persoon met onze toekomst?’

Vraag jezelf bij elke kandidaat af: ‘Is deze persoon geloofwaardig?’, ‘Heeft hij of zij visie?’, ‘Draagt deze persoon bij aan verbinding of verdeeldheid?’

Tot slot

Leiderschap is geen modeverschijnsel, maar een maatschappelijke noodzaak. En hoewel leiders worden gekozen, zijn het de burgers die de maatstaf bepalen. Laten we leiderschap dus blijven bevragen, voeden en waar nodig corrigeren. Niet alleen voor vandaag, maar voor de generaties na ons.

Michael H. Watson, MPA

De redactie van de Ware Tijd stelt lezers in de gelegenheid stukken in te zenden ter publicatie. In principe worden alle ingezonden artikelen opgenomen, tenzij de inhoud schadelijk, kwetsend of beledigend is voor derden. Stukken die worden geplaatst komen niet noodzakelijkerwijs overeen met de mening van de Ware Tijd. De redactie behoudt zich het recht voor om stukken niet te plaatsen, of in te korten of te redigeren zonder dat die uit hun context worden gehaald.