Kwetsbaar opstellen

KEVINS KIJK / Kevin Headley

Aan het einde van het boek ‘Ik en jij’ van Niccolò Ammaniti had ik een brok in mijn keel en glazige ogen. Het liet me dagenlang niet los. Een goede scène in een boek laat je iets voelen. Dat lukt alleen als de schrijver zelf durft te voelen.

Kwetsbaarheid is geen luxe; het is een voorwaarde als je mensen met kunst wilt raken. Maar dat is allesbehalve makkelijk. Zeker niet voor mij. En als man, in een samenleving waarin je hebt geleerd vooral sterk te zijn, is het nog lastiger om jezelf echt te laten zien.

“Er wordt gezegd dat mannen meer moeten praten, maar dat is makkelijker gezegd dan gedaan. Je wil niet zwak overkomen. Niet toegeven dat je ergens geen raad mee weet”

Daarom ben ik zo dankbaar voor de gesprekken met mijn mentor en vriend Chris Polanen. Onze gesprekken gaan vaak de diepte in, over thema’s die ons als man raken: de relatie tussen vader en zoon, de dynamiek tussen broers, de stille verwachtingen die we met ons meedragen. Chris zegt altijd: “Om een goede schrijver te worden, moet je graven”. En dat doen we, laag voor laag.

Ik herinner me hoe intens het was om mijn gedachten over mijn vader op papier te zetten, in een essay over zijn leven dat ik jaren geleden schreef. In het begin hield ik me vast aan feiten, verhalen uit interviews die ik had afgenomen. Maar toen ik écht moest opschrijven wat zijn afwezigheid met mij had gedaan, werd het zwaar.

Toen het af was, was het natuurlijk afwachten wat de reacties zouden zijn, van vrienden, familie. Mijn moeder vond het best knap en gedurfd. Het schrijven over het gemis van een vader in mijn leven gaf me juist kracht.

Het openstellen over gemis is herkenbaar, menselijk. Want wie heeft er niet te maken met verlies, gemis of verlangen? Sterke personages voelen echt. Ze dragen worstelingen die we allemaal herkennen: verdriet, schaamte, het verlangen naar erkenning.

Hoe ga je om met de dood van een geliefde? Wat doe je met een trauma dat door je familie zwerft als een onuitgesproken schaduw? Vooral thema’s die mannen raken verdienen meer aandacht.

Chris heeft het vaak in interviews gezegd: dat hij begon met schrijven om zijn heimwee in Nederland te verwerken en een plek te geven. En op een gegeven moment begon hij er meer mee te doen: columns, korte verhalen en boeken schrijven. Door zijn schrijven raakt hij anderen, en ook mij, en zet hij aan tot diepere reflectie. Hij inspireert me om zelf een betere schrijver te worden.

In Suriname rust er nog vaak een taboe op: jezelf kwetsbaar opstellen. Er wordt gezegd dat mannen meer moeten praten, maar dat is makkelijker gezegd dan gedaan. Je wil niet zwak overkomen. Niet toegeven dat je ergens geen raad mee weet.

Juist dáár ligt de kracht van kunst. En vooral van literatuur. Ze helpt om het onbespreekbare wél bespreekbaar te maken: ouder-kindrelaties, seksualiteit, mentale gezondheid, de druk van de machocultuur.

Door te schrijven, door te delen, ontstaat er ruimte. Voor een andere manier van man-zijn. Een waarin kwetsbaarheid geen zwakte is, maar moed. Een manier om verbinding te maken met jezelf en met anderen. Literatuur geeft ons de taal om stiltes te doorbreken. En misschien is dat wel haar grootste kracht: dat ze ons helpt om onszelf en elkaar écht te zien.

headleydwt@gmail.com

...