Kwaku: Al 50 jaar een zomer vol smaak en swing

door

Terwijl de geur van gebakken bara, vers gegrilde saté en jerk chicken nog rondzweeft tussen de bomen van het Nelson Mandelapark in Amsterdam-Zuidoost zijn werkers bezig de karakteristieke vele witte tenten die er vier weken hebben gestaan af te breken. Vrachtwagens worden volgeladen voor transport naar de opslag elders. Het Kwaku Summer Festival zit erop voor dit jaar. 2025 markeerde een bijzondere editie: vijftig jaar Kwaku. Een halve eeuw van cultuur, community, muziek en creativiteit. Tijd voor een terugblik vol sfeer, anekdotes en toekomstvisies.

Tekst en beeld Shanavon Arsomedjo

Wie vandaag de dag het Kwaku-terrein oploopt, komt terecht in een levendig openluchtfestival met meerdere podia, tientallen eetstands, livemuziek en creatieve en educatieve bezigheden. Maar wie vijftig jaar teruggaat, treft een veel soberder begin aan.

“We gaan eerst goed evalueren. Wat werkte goed, wat kan beter? Maar dat er een volgende editie komt, staat vast”

Kwaku startte ooit als voetbaltoernooi in de Bijlmermeer – een manier om jongeren die in de zomervakantie thuisbleven, toch iets te doen te geven. Een beetje sport, een beetje sociaal. En een beetje lekkers. “Toen verkochten mensen eten en drinken gewoon vanuit de achterbak van hun auto”, lacht festivaldirecteur Ivette Forster, die met zichtbaar plezier over de vroege jaren vertelt, in gesprek met de Ware Tijd. “Het groeide langzaam, beetje bij beetje. Er kwamen standjes, er kwam livemuziek. En toen begon het pas écht.”

In 2013 kwam er een keerpunt. Het festival werd geprofessionaliseerd: een hek rondom het terrein, vaste programmering, internationale artiesten, vergunningen en een stevigere organisatie. “Je kunt niet zomaar een groot festival organiseren. Je hebt te maken met kosten, veiligheid, personeel, artiesten … Dat moet allemaal worden betaald”, aldus Forster. Daarom werd vanaf toen entreegeld geheven – iets waar sommige bezoekers aan moesten wennen – maar wat nodig was om Kwaku duurzaam te laten groeien.

Wat niet veranderde, was de ziel van het festival: verbinding tussen culturen, met een stevige Surinaams-Caribische kern. Van kaseko tot urban, van kinderdag tot spoken word – het programma speelt in op wat leeft. En dat is niet toevallig: de organisatoren volgen artiesten het hele jaar door. Ze voelen de vibe aan, luisteren naar de jeugd én de ouderen.

Jubileumeditie met glans

En dan dit jaar: 50 jaar Kwaku. Geen tijd voor nostalgisch achteroverleunen, wel voor een feestelijke blik terug. Tijdens deze editie werd flink uitgepakt. Naast vertrouwde ingrediënten als livemuziek en geurig eten, werden bezoekers ook getrakteerd op een vuurwerkshow en een speciale talkshow onder leiding van Noraly Beyer. Zij ging in gesprek met markante figuren die in de afgelopen vijf decennia het festival hebben meegemaakt, mede vormgegeven of er simpelweg jaarlijks trouw bij waren.

Een bijzonder moment was ook de uitreiking van jubileumpenning van de stad Amsterdam door burgemeester Femke Halsema. Een officiële erkenning van het belang dat Kwaku heeft binnen de stad en voor haar inwoners – zeker voor hen met Surinaams-Caribische wortels. “Er zijn niet zoveel events voor deze doelgroep in Nederland”, zegt Forster. “Kwaku wordt echt omarmd. Het is fijn om eens in je eigen cultuur te zitten, je eigen eten te halen, je eigen mensen te ontmoeten.”

Hoewel het weer dit jaar niet altijd meewerkte – het regende, vooral op de voorlaatste dag van het festival – bleef de sfeer op het terrein warm en uitnodigend. Op Tha Block of bij het Waterkant-podium stonden bezoekers enthousiast mee te zingen met de nieuwste urban hits, terwijl bij de eetstands oude vrienden elkaar omhelsden met een ‘long time no see’ en een ‘fawaka’.

Kinderen renden met suikerspin tussen de benen van dansende ouders door en in een tent om de hoek werd een debat gevoerd over duurzaamheid en inclusiviteit. Want Kwaku is niet alleen feest. Het is ook sociaal-maatschappelijke bewustwording. Jaarlijks krijgen diverse organisaties, kunstenaars, activisten en ondernemers een podium om hun boodschap te delen. Van milieuvriendelijke producten tot informatie over mentale gezondheid of kansenongelijkheid – op Kwaku bereikt die boodschap een breed, multicultureel publiek. “Dat zie je niet vaak”, benadrukt Forster. “Zoveel culturen, zoveel leeftijden, allemaal samen.”

Kwaku als spiegel en motor

De muzikale lijn van Kwaku is als een soundtrack van de Afro-Caribische diaspora in Nederland. Ooit begonnen met kasekobandjes, toen kwamen de fusion-invloeden en tegenwoordig domineren ook rappers en urban acts de podia. Grote namen als Krosfyah, Gentleman, Jonna Fraser en Cho stonden dit jaar geprogrammeerd, maar ook onbekender lokaal talent kreeg een kans. Voor elk wat wils, voor jong en oud. Er was een duidelijke balans. Want naast La Rouge, Aptijt, Trafassi, Koyeba en andere klinkende namen, bestond de line-up uit onder anderen Architrackz, Poke, Jada Faith en Lucky Jones. Dat is ook precies wat het festival zo uniek maakt.

Waar andere evenementen zich richten op één genre of doelgroep, omarmt Kwaku iedereen. Families komen voor het eten en de gezelligheid, jongeren voor de muziek, ondernemers voor de exposure en ouderen om oude bekenden te treffen. Het is de culturele huiskamer van de zomer en iedereen is welkom.

De toekomst van Kwaku ligt volgens Forster open. “We gaan eerst goed evalueren. Wat werkte goed, wat kan beter? Maar dat er een volgende editie komt, staat vast.” Wellicht nog meer focus op duurzaamheid? Meer internationale samenwerkingen? Of juist weer terug naar kleinere, intiemere momenten? De organisatie laat het nog in het midden. Wel is duidelijk dat de kern van Kwaku blijft: vieren wie we zijn, waar we vandaan komen en hoe we samen verder kunnen.

Kwaku is meer dan een festival. Het is een spiegel van de tijd, een motor voor ontmoeting, een podium voor cultuur en een thuis voor duizenden. Wat begon als een voetbaltoernooi in een vergeten wijk, groeide uit tot een niet meer weg te denken traditie in Amsterdam én daarbuiten. Wie ooit op Kwaku is geweest, weet: je komt niet alleen voor het eten of de muziek. Je komt voor het gevoel. Voor die ene ontmoeting, dat onverwachte gesprek, die lach in de regen. En die blijven – ook na vijftig jaar – onveranderd.