Kunstenaarsduo verwerkt batikmotieven in moderne kunst

‘Ik wil ervoor zorgen dat deze traditie behouden blijft’

“Kijk om je heen. De figuren en kleuren die leven. Sri en Steven, one bloodline, famiri tori. Hier zijn wij. It’s like the birth of a new chapter, at the doorway of Batik Reimagined.” Met deze krachtige uitdrukking verwoordde spoken word artist Zulile Blinker de duo-expositie ‘Batik Reimagined. Where tradition meets innovation’ in de Readytex Art Gallery.

Tekst en beeld Audry Wajwakana

Blinkers presentatie onderstreepte de verbinding tussen kunst, cultuur en identiteit en zette de toon voor een avond, waarin traditionele batikkunst en moderne innovatie op indrukwekkende wijze samenkwamen. De opening van de tentoonstelling, een samenwerking tussen Sri Irodikromo en Steven Towirjo, trok een breed publiek van kunstliefhebbers, verzamelaars en belangstellenden in cultuur.

Nieuwe artistieke wending

Irodikromo’s en Towirjo’s gedeelde fascinatie voor batikmotieven vormde de basis voor deze samenwerking. Irodikromo staat bekend om haar experimentele werkwijze en neemt met deze tentoonstelling een nieuwe artistieke wending. Haar drie nieuwste schilderijen: Kikkervisje 1, Kikkervisje 2 en Kikkerdril, tonen een intrigerende wisselwerking tussen kunst, natuur en culturele identiteit.

In deze werken experimenteerde ze met Surinaamse kleipoeder en mahonie-extract, wat haar werken een aardse, organische uitstraling geeft. “Ik had eerst een kikker van het symbolische inheemse kikker ontwerp met acryl gemaakt. En toen ben ik gaan experimenteren met kleipoeder, waarbij ik eigenlijk delen van dat kikker ontwerp heb ‘opgeblazen’ (uitvergroot)”, legt ze uit.

De ruwe, gelaagde texturen maken de schilderijen bijna tastbaar. De dynamische composities met vloeiende lijnen en cirkels suggereren beweging en ontwikkeling. Diepe bruintinten, gecombineerd met zwart, wit en goud, versterken het natuurlijke karakter van deze werken. Het goud voegt een subtiele verfijning toe.

Opvallend in de presentatie van deze serie schilderijen is dat twee niet zijn gespannen in een houten frame, maar zijn opgehangen aan bamboestokken en touw. Dit detail geeft de werken een ambachtelijke, bijna traditionele uitstraling en kan zowel verwijzen naar haar Indonesische wortels als naar het wijdverspreide gebruik van bamboe in Suriname.

Een opvallend onderdeel van haar bijdrage aan de expositie zijn de ‘Circle 1/23’-werken, waarin ze vrouwelijke kracht uitbeeldt in batikmotieven op ronde keramische platen en hout. Deze werken, elk ongeveer vijftien centimeter groot en drie centimeter dik, zijn een visueel spektakel van kleur en textuur.

Ook de batikwikkelrokken en kleurige linten, getield ‘Liana wrap’, vallen op. “Deze wraps kun je op verschillende manieren dragen. Als ketting om je hals, middel, pols, maar ook op je hoofd,” legt ze uit. “Ze horen eigenlijk niet bij de expositie, maar ik wilde ze toch laten zien.

Inspiratie

Towirjo, bekend om zijn keramische kunst, laat in deze expositie zien hoe traditionele batikmotieven kunnen worden vertaald naar moderne kunstvormen. Geïnspireerd door de werken van Irodikromo’s vader, de legendarische kunstenaar Soeki Irodikromo, heeft hij Alakondre-motieven verwerkt in zijn keramiek. Aan de voorzijde van de gallery zijn keramische portretten te zien waarin hij de vier belangrijkste bevolkingsgroepen van Suriname – Afro-Surinamers, Hindostanen, inheemsen en Javanen – als borstbeelden heeft afgebeeld.

In de grote middenzaal vallen twee imposante kunstwerken van Towirjo direct op. Het zijn combinaties van keramiek en hout, waarbij de keramische structuren op bewerkte houten panelen zijn bevestigd. De kunstenaar vertelt dat hij deze integratie bewust heeft gecreëerd, zodat beide materialen niet enkel als ondersteuning dienen, maar samen een harmonieus geheel vormen.

De werken, getiteld ‘Water in the Sky’, beelden verschillende stadia van water in de lucht uit. Het eerste, met donkere tinten, stelt onweer voor: ruwe, golvende structuren symboliseren dramatische wolkenformaties en de intensiteit van een storm. Het tweede werk, waarin roodbruine mahonietinten overheersen, is een uitvergrote interpretatie van een waterdruppel in de lucht.

Voor de kleuren gebruikte hij mangaan en chroom, die hij heeft laten oxideren. “De kleuren zijn intuïtief gekozen. Tijdens het bakproces in de oven ontstaat de uiteindelijke kleurschakering, waarover ik een transparant glazuur aanbreng voor extra glans”, verklaart hij.

Door keramiek en hout op een vernieuwende manier te combineren, daagt Towirjo de traditionele opvattingen over keramische kunst uit. Waar hout vaak slechts een ondersteunende rol speelt, laat hij beide materialen elkaar aanvullen en versterken. Dit resulteert in een dynamische, gelaagde compositie waarin natuurlijke elementen en texturen samensmelten.

Trots op samenwerking

Irodikromo en Towirjo, beiden lid van het Javaanse kunstenaarscollectief Position 125, kijken met trots terug op hun samenwerking. “We kennen elkaar al ons hele leven”, zegt Towirjo. “Het was bijzonder om samen te werken aan deze expositie.”

Irodikromo vult aan: “Gelukkig delen we hetzelfde thema. Het moeilijkste was eigenlijk om een naam voor de expositie te vinden”, bekent ze lachend.

Irodikromo is één van de cursusleiders van de Soeki Irodikromo Volksacademie, waar onder meer batiklessen worden gegeven. Ze vindt het belangrijk om dit Javaanse erfgoed in Suriname te behouden. “Natuurlijk heb je ook …

...