KROMME START BIJ CHINALCO DEAL BRENGT DNA IN ONMOGELIJKE POSITIE

door

Op dit moment kijkt iedereen naar DNA-leden, wat die gaan beslissen over de Chinalco deal, maar het is een onmogelijke taak die aan hen is voorgelegd. Alleen al die onmogelijke taak roept vragen op over de helderheid van geest bij degenen die dit aan hen hebben voorgelegd. De Chinalco deal is al bij de start begonnen met een kromme redenering en de commissie en de regering inclusief het ministerie van NH, ja met nadruk NH, dat tot nu toe continu de dans wil ontspringen, zijn dat krom-denken gaan blijven aflopen en nu hebben zij heel Suriname in de cirkel gebracht, want het wordt nu in rondjes redeneren: wel of geen bauxiet nu ontginnen, met of zonder Chinezen doen, met of zonder verwerking in Suriname, MoU wel of niet tekenen. Het proces en de aanpak intern naar de samenleving inclusief DNA toe, is een ‘recipe for disaster’.
Wat wordt van DNA verwacht?
DNA moet in 90 kalenderdagen, dus praktisch 60 werkdagen, een grote deal analyseren, bespreken en beoordelen, waarbij het gaat om de zeer waardevolle niet herwinbare bezittingen van Suriname die een commerciële waarde bij export zou vertegenwoordigen van ongeveer USD 22 miljard tot USD 32 miljard. Iedereen die nuchter is, alleen dawet heeft gedronken, begrijpt dat dit een onmogelijke taak is voor DNA-leden die parttime naar DNA-zaal gaan om meestal op elkaar te schelden. Naast de grote waarde, zijn er ook tal van risico’s in de deal voor het land, die ook een flinke kostenpost kunnen vertegenwoordigen en soms zelfs mensenlevens kunnen kosten, wat natuurlijk niet in USD is uit te drukken.  Wat is er mis bij de verwachting van DNA? Het gaat om de volgende aspecten die tekenend zijn voor de ‘foute agenda’ van degene die dit aan hen voorleggen.
Manier waarop voorgelegd
De deal is voorgelegd in een vorm van een MoU-document van meer dan 60 pagina’s, wat ondoorgrondelijk is voor velen en waardoor zij de complexiteit van de deal niet snel kunnen doorzien en daarmee ook de risico’s niet kunnen overzien. Ook al zouden alle DNA leden zeer welwillend zijn, wat totaal niet het geval is natuurlijk, dan nog lukt het hun niet om snel een en ander te doorzien. Zomaar advies inwinnen bij derden leidt tot risico’s, want voordat je het weet, eindig je via de achterdeur bij de mening van commissieleden die betrokken waren bij de deal. Dat is dan hetzelfde als aan de slager vragen over de kwaliteit van het vlees.
Wat had dan moeten gebeuren?
De commissie had er beter aan gedaan en DNA moet daarop aansturen, om de deal in hapklare brokken aan DNA te presenteren. Hier is ook een taak weggelegd voor Abiamofo en zijn team, want zij staan direct onder DNA. Immers, wat doen zij dan de hele dag als zij bij alle dossiers steeds afwezig zijn? Men zou de deal, los van de taalkundige en juridische formuleringen, eerst goed moeten begrijpen en daarover kunnen discussiëren en dan komen daarna al die ‘scherpe slimme’ verwoordingen.
De commissie had inzicht moeten verschaffen in hoe de vraag bij de start is geweest en waarom zij tot welke keuzes zijn gekomen. Dit geeft dan het denkproces aan, zodat DNA ook meegenomen wordt in welke andere opties er ook waren en waarvan de cie heeft afgezien. Vaak hebben die afgevallen opties elementen die tot inspiraties en tot kennisverrijking kunnen leiden. DNA kan dan ook beoordelen of de start wel goed is geweest. Immers, een ‘verkeerde’ vraag in de RFP zal ook tot een verkeerd (voor Suriname) antwoord leiden en dus tot een ‘foute deal’. Nu is DNA al die tijd in het ‘donker’ geweest en op Srefidensi is er ineens een ‘konijn’ uit een hoge hoed gekomen om in 60 werkdagen te beoordelen. Niet verstandig om het mild uit te drukken.
Tijdsdruk
Het bauxiet ligt daar al voordat wij allen geboren waren. Waarom is er nu plots zo een haast om snel in 60 werkdagen te moeten beslissen? De cie is zeer voortvarend te werk gegaan en in ongeveer een jaar tijd, is men gekomen van visie, expression of interest, request for proposal tot beoordeling van al die ingediende documenten en daarna tot onderhandeling en uiteindelijk tot een onderhandeld voorstel vervat in een juridisch en commercieel document. Zonder iemand van de cie tekort te willen doen, kan vastgesteld worden dat dit onmogelijk een waarborg kan bieden voor een evenwichtige, gebalanceerde en zorgvuldige evaluatie en aanpak. Onmogelijk! Een van de cruciale ‘fouten’, de krommingen in de aanpak, is dat in het heel traject geen andere organen dan de cie en mogelijk de beperkte innercircle bij de regering betrokken zijn geweest die cross checks, validaties, of second opinion hebben kunnen geven. Zoals de Engelse …