Kritiek op ‘eindeloze zelfkastijding’ slavernijverleden in Tweede Kamer

door

DEN HAAG — In de Nederlandse Tweede Kamer zijn de gevolgen van het slavernijverleden besproken. Die moeten volgens menig parlementariër veel nadrukkelijker aan bod komen in het Nederlandse onderwijs.

Echter, er was ook de nodige – soms harde – kritiek, vooral vanuit de rechtse partijen. Volgens Joost Eerdmans van Juiste Antwoord 2021 (JA21) is er sprake van een “eindeloze zelfkastijding” over het Nederlandse slavernijverleden. Kamerlid Peter van Haasen van Partij voor de Vrijheid (PVV)had het over “een slachtofferindustrie” waar te veel publiek geld naartoe gaat.

“Wat we vandaag bespreken, is niet herdenken en geen historische reflectie, maar het in stand houden van een subsidie gedreven slachtofferindustrie”

Van Haasen meende dat er sinds de excuses van de regering en koning Willem-Alexander een verdienmodel is ontstaan waarin instellingen en activisten miljoenen aan overheidsgeld ontvangen, zonder dat dit ten goede komt aan echte maatschappelijke vooruitgang. “Er zijn tal van bewustwordingsprojecten, adviescommissies en herdenkingsinitiatieven, terwijl het daadwerkelijke effect beperkt is.”

Hij noemde ook concrete projecten die in zijn ogen illustratief zijn voor wat hij beschouwt als “geldverspilling”. “Ik noem het project dat het doel had een dansgroep naar Nederland te laten overvliegen om hier de dans ter ere van koning Rwabugiri van Rwanda op te voeren.”

Andere voorbeelden die hij aanhaalde waren het ‘Winti Bal Masqué’, een intercultureel festival onder leiding van winti-priesteres Marian Markelo en het project ‘One Beat at a Time’, “waar met collectief kralenkettingen rijgen bij werd gedragen aan de genezing van intergenerationele trauma’s”.

Gekaapt door belangenorganisaties

Volgens Van Haasen ontbreekt het aan toetsing en publieke verantwoording. “Mijn vraag is aan de minister: ‘hoe waardeert zij de bestedingen van het belastinggeld aan dit soort projecten? Kan zij uitleggen hoe de projecten specifiek bijdragen aan de kennis en bewustwording over het Nederlandse slavernijverleden? En hoe is die subsidievertrekking voor die 189 projecten dan gecontroleerd?’”

In bredere zin stelde Van Haasen dat het slavernijdebat wordt gekaapt door belangenorganisaties en activisten die volgens hem draaien op overheidsgeld. “Wat we vandaag bespreken, is niet herdenken en geen historische reflectie, maar het in stand houden van een subsidie gedreven slachtofferindustrie. Een kring van instellingen, belangenorganisaties en activisten die draaien op overheidsgeld en zichzelf aan de praat houden met herdenkingen, adviescommissies, workshops, bewustwordingssubsidies.”

Van Haasen kreeg alleen van Joost Eerdmans van JA21 bijval. Die vond dat Nederland zichzelf te veel belast met wat in het verre verleden is gebeurd. Wat betreft het slavernijverleden pijnigt men zich met een “eindeloze zelfkastijding”.

Geen racistisch land

De rest van de Tweede Kamerleden was het daar niet mee eens. Zij pleitten er bij de regering voor om alle gemaakte afspraken na te komen en door te gaan op de ingeslagen weg. “Zolang kinderen op school leren over de Gouden Eeuw, maar nauwelijks over plantagesystemen, blijven we langs elkaar heen spreken”, zei Faith Bruyning namens Nieuw Sociaal Contract (NSC). “Het slavernijverleden moet een integraal onderdeel worden van ons onderwijs”, vond ook Michiel van Nispen van de Socialistische Partij (SP).

Ook kamerlid Mpanzu Bamenga van Democraten 66 (D66) verwierp de opmerkingen van Van Haasen. “Volgens mij diskwalificeert de PVV zichzelf door dit soort teksten aan te geven. Het feit dat de PVV dat niet erkent, laat zien waarom het zo belangrijk is dat we doorgaan met deze bewustwordingsprojecten.”

Maar Van Haasen bleef bij zijn standpunt: “Wij zijn geen racistisch land. We moeten ons verleden in de ogen kijken, maar ook geloven in een samenleving waarin niet alles tot zwart-wit wordt gereduceerd.”