Jurist Liola Tanin: ‘We moeten onszelf bevrijden van die katibo denki’

Tekst en beeld Tascha Aveloo
“Ik geloof dat wij als volk en ook in de marrongemeenschap, nog te veel last hebben van katibo denki”, meent juriste Liola Tanin. Zij sprak woensdag tijdens de bijeenkomst georganiseerd door het Maps – Marron Awareness Platform Suriname- in het kader van de herdenking van Dag der Marrons in het Naks-centrum. Voordat zij sprak, hield Maps-voorzitter kabiten Johannes Niavai, een inleiding over ‘Marronage en Stamvorming’. Zij stelde dat we bekend zijn met de fysieke slavernij, maar dat door het slavernij systeem is ook binnengedrongen, het ‘slavernij denken’.

Dit neemt vele vormen aan en heeft gezorgd voor een beperking in de ontwikkeling van de groep en heeft ook geleid tot het verwerpen van culturele normen en waarden. “Ik werd als kind heel erg geplaagd dat ik donker was en dus niet mooi. Mensen schamen zich om hun naam. Als je zegt meneer De Haan is het deftig, maar als ik mevrouw Kafowru zou heten dan zou men lachen, maar het betekent toch hetzelfde”.

“Marrongemeenschappen zouden niet moeten wachten op de overheid, maar zelf moeten werken om in dorpen ontwikkeling te brengen”

Een wettig erkende manier
Zelf heeft zij heel hard moeten werken om de door de omgeving opgelegde beperkingen en negatieve beperkend denken, te doorbreken. “Ik kwam in de stad naar school en kon niet goed Nederlands spreken. Ik werd uitgelachen, maar ik ging telkens als beste over. Ik heb mijn kennis en taalbeheersing kunnen opbouwen door heel veel te lezen. Ik las alles wat ik maar kon vinden, ook in de schoolbibliotheek”.
Tanin merkte op dat ze soms hoort dat mensen zeggen dat ‘zij die de vredesverdragen gesloten hebben, sell-outs zijn. De vredestraktaten waren een markering voor een ander soort leven voor de marrons omdat ze nu op een wettig erkende manier hadden in hun levensgemeenschap konden bewegen.
Het is ook een duidelijk vastleggen van het recht dat de gronden van de marrons zijn. Waar mensen niet bij stilstaan is de enorme kennis die de marrons door de eeuwen heen ontwikkeld hebben over het oerwoud. Ze kennen alle wegen, de geneeskrachtige kruiden, jachtmethodes en kunnen overleven. “En dat is ook kennis. Niet alleen als je naar school bent geweest heb je kennis als marron”.
Culturele kennis gebruiken en ontwikkelen
“We staan er niet bij stil dat vroeger de korjalen gewoon met pagaaien werden voortgedreven. Pas veel later kwamen de buitenboordmotoren”. Het was precies om bovengenoemd skills, dat vele marrrons in dienst werden genomen bij de Geologische Mijnbouwkundige Dienst. “We kunnen onze culturele kennis ook gebruiken en ontwikkelen voor economische ontwikkeling. Vroeger was een pangi gewoon een lap stof. Nu wordt het geborduurd en gehaakt, men stikt, plakt, en verft nu erop en ik ken vrouwen die daarvan leven”.
De jurist stelt dat marrons hun afkomst niet moeten vergeten nadat ze gestudeerd hebben. “We moeten weten dat marrons vroeger alleen in bepaalde beroepen mochten studeren. Het werd voor je bepaald. Nu mag je zelf kiezen en daarom hebben we nu marron entrepreneurs, artsen, medische specialisten, agenten, docenten en nog veel meer. We zijn zichtbaar bij hoger onderwijsinstellingen”. Men noemde Marrons vroeger domme mensen, die niet veel kunnen, maar dat was niet zo”. Ze werden slechts beperkt in hun studiekeuzes.
Bevrijden van katibo denki
Tanin meent dat het slavernijdenken ook is geslopen in de politiek en dat uit zich door het beleid dat vaak de gemeenschap onderdrukt. “Daarom geloof ik dat we macht moeten verkrijgen, niet om te onderdrukken, maar vooral om onszelf op te bouwen. Laten we zelf scholen bouwen, zelf een bank hebben die investeringsmogelijkheden biedt voor het ontwikkelen van een eigen zaak”.
Zij riep de aanwezigen op om hun kinderen niet naar school te sturen om te gaan studeren voor een baan, maar om vooral zelfvoorzienend te worden en te gaan voor entrepreneurschap. “Je kan niet slechts roepen ‘ik ben een trotse marron’ maar je moet dat gezegde leven en zichtbaar uitdragen.
Marrongemeenschappen zouden niet moeten wachten op de overheid, maar zelf moeten werken om in dorpen ontwikkeling te brengen, simpelweg uitgaande van de overwinningskracht en overlevingsdrang die de voorouders aan de dag hebben gelegd.
“Maar we moeten onszelf bevrijden van die beperkende katibo denki, dan alleen gaan we het maken en dezelfde kracht uitdragen die onze voorouders hadden om zichzelf in het onbekende oerwoud staande te houden”. Na haar lezing werden een aantal marron cultuurdragers – zangers, dansers, culturele groepen zoals Kifoko die reeds 31 jaar bestaat – maar ook entrepreneurs en mensen uit de educatie sector gehuldigd voor hun uitzonderlijke bijdragen aan het behoud van marron erfgoed of hun bijdrage aan de ontwikkeling van marrongemeenschappen.

De seketi zangeres Vere Main kreeg een oorkonde en enveloppe van de organisatie als waardering voor haar werk …

...