Juridische status Production Sharing Contract: hybride model met stevige publieke garanties

door

Siegfried Kenswil

De Surinaamse offshore olie- en gassector staat op het punt van doorbraak. Tijdens SEOGS 2025 bleek opnieuw hoe groot de internationale belangstelling is voor het potentieel van de Surinaamse diepwaterblokken. In deze nieuwe fase is het belangrijk om helderheid te geven over de juridische status van de Production Sharing Contract (PSC) – het sleutelcontract tussen Staatsolie en internationale oliebedrijven (IOC’s).Wat is precies de juridische aard van de PSC in Suriname?1. Privaatrechtelijke basisOp grond van de Petroleumwet 1990 mag Staatsolie, als staatsbedrijf en concessiehouder, Production Sharing Contracts sluiten met derden, na goedkeuring van de regering (artikel 5). In de wet zijn basisvereisten vastgelegd, zoals fiscale en operationele bepalingen.De PSC is in juridische zin een privaatrechtelijke overeenkomst sui generis – een bijzondere contractvorm onder het Surinaamse burgerlijk recht. De staat Suriname is geen partij bij het PSC: het contract bestaat tussen Staatsolie en de IOC. Overheidsinstanties, zoals de belastingdienst, zijn dus strikt genomen niet automatisch gebonden aan de contractuele bepalingen, tenzij deze afzonderlijk publiekrechtelijk zijn erkend.2. Het Stabilisatiestaatsbesluit 2018: versterking van het juridisch kaderDit kader werd in 2018 sterk aangevuld met het Stabilisatiebesluit S.B. 2018 no. 52, op basis van artikel 15 van de Petroleumwet.Daarin verbindt de Surinaamse regering zich publiekrechtelijk tot het waarborgen van de rechten van contractors en tot:- Volledige erkenning van PSC-rechten en verplichtingen;- Stabilisering van de fiscale en juridische positie van de contractor;- Compensatie bij onteigening of nadelige wetswijzigingen;- Onderwerping aan arbitrage, als ware de staat partij bij het PSC;- Afstand van staatsimmuniteit bij arbitrage en tenuitvoerlegging;- Verplichting voor alle betrokken overheidsorganen om rechten en vrijstellingen te respecteren.Dit resulteert in een hybride juridische statusIn de huidige praktijk betekent dit dat de Surinaamse PSC een hybride karakter heeft:- Het contract zelf blijft een privaatrechtelijke overeenkomst tussen Staatsolie en de IOC;- Maar dankzij het Stabilisatiebesluit zijn er nu publiekrechtelijke garanties die tegenover de staat kunnen worden afgedwongen, ook via arbitrage.Bovendien vervult Staatsolie een centrale en positieve rol als ervaren nationale olieonderneming en sterke contractuele wederpartij voor de IOC’s. Dit geeft continuïteit en vertrouwen in het Surinaamse model.Het Stabilisatiebesluit is juridisch een Staatsbesluit – lager in rang dan formele wetgeving – maar wél gebaseerd op de Petroleumwet.Belangrijk: zelfs als de wetgever in de toekomst nieuwe wetgeving zou aannemen die in strijd is met het Stabilisatiebesluit, zou de staat zich toch moeten houden aan haar verplichtingen onder het Stabilisatiebesluit, inclusief arbitrage en compensatie.Daarnaast bestaan er nog verschillen in de inhoud van PSC’s per blok en zijn bepaalde fiscale en administratieve processen nog niet overal volledig geharmoniseerd.ConclusieSuriname beschikt op dit moment over een solide en aantrekkelijk juridisch kader voor internationale investeerders in olie en gas: een model waarin privaatrechtelijke PSCs worden versterkt door publiekrechtelijke garanties op basis van de Petroleumwet en het Stabilisatiebesluit 2018.Met het sterke leiderschap van Staatsolie en verdere verfijning van dit hybride kader – bijvoorbeeld via een moderne PSC wet – kan Suriname zich verder profileren als stabiele en betrouwbare energiepartner op het internationale toneel.mr. Siegfried Kenswil