Jong talent bouwt slimme oplossingen op finale HackOmation 2025

door

AI en IoT als aanjagers van innovatie in Suriname

“Wat je hier ziet, is vier maanden bloed, zweet en tranen van jonge Surinaamse innovators. Vandaag presenteren ze wat ze echt kunnen”, zegt Theo Boomsma, coördinator van HackOmation en trekker van IoTLab Suriname, tijdens de finale van de HackOmation Internet of Things Challenge 2025. In de Human Resource Development-ruimte van Telesur aan de Anton Dragtenweg wemelde het zaterdagmiddag van de studenten, robots, demo-opstellingen en sensortechnologie.

Tekst en beeld Edwien Bodjie

Het thema van deze editie was ‘AI meets IoT’, een combinatie van Artificial Intelligence (AI) en het Internet of Things (IoT). Studenten van middelbare scholen, HBO- en universiteitsopleidingen bouwden prototypes waarbij apparaten slim met elkaar communiceren en zelfstandig beslissingen kunnen nemen. De projecten varieerden van autonome robots en watermanagementsystemen tot slimme gezondheidsoplossingen. “Dit is meer dan een wedstrijd. Het is een unieke ervaring die studenten uitdaagt om echte oplossingen te bouwen, met alle stress, deadlines en obstakels van dien,” vertelt Boomsma aan de Ware Tijd. “Sommige van hen zaten tot drie uur ’s nachts bij ons in het lab. Wanneer het misging, wilden ze soms opgeven, maar dat hoorde erbij. Ze leren diep te gaan, zowel technisch als persoonlijk. Zo’n ervaring vergeet je nooit meer.”

“Technologie wacht niet. Je kunt dus niet zeggen: ‘we zijn er nog niet klaar voor’”

Sponsoring

De deelnemende teams presenteerden hun projecten eerst op een mini-expo, waarna een technische jury bestaande uit docenten, mensen van het IoTLab en sponsoren een inhoudelijke beoordeling gaven. “Sponsoren keken naar talent. De scholen keken naar hoe goed hun studenten presteerden. En de studenten? Die bouwen aan hun toekomst”, verklaart Boomsma.

De exposanten werden gesteund door een indrukwekkende lijst van sponsoren, waaronder banken, Staatsolie en andere grote spelers uit het bedrijfsleven. Hun rol is cruciaal. “Zonder sponsors kunnen we dit niet doen”, zegt Boomsma. “De elektronica, sensoren, microcontrollers, het is een dure hobby. Wij leveren de begeleiding en het lab. Zij zorgen voor de middelen.”

Kloof te overbruggen

Boomsma zegt dat technologische innovatie in Suriname moet vertrekken vanuit lokale uitdagingen. “We hoeven niet de volgende Silicon Valley te worden. Kijk naar iets simpels als het waterpeil in onze polders. Nu moet een ambtenaar beslissen wanneer je water pompt. Maar je kunt met AI en sensoren automatisch regelen dat het waterpeil altijd optimaal blijft. Dat voorkomt misoogst en prijsstijging. Zulke ‘simpele’ oplossingen kunnen enorme impact hebben.”

Suriname loopt op veel gebieden achter, ook op het gebied van automatisering. Maar dat betekent niet dat de kloof onoverbrugbaar is. “Er zijn zoveel kansen om met minimale middelen grote stappen te maken. Je hebt niet veel geld nodig om te beginnen, alleen wilskracht en samenwerking.”

Toch liggen er nog flinke obstakels op de weg. Eén daarvan is bureaucratie. “We willen soms iets in een district organiseren, bijvoorbeeld een technologie workshop voor jongeren. Maar daar heb je ruimte voor nodig. Dan denken we meteen aan scholen, maar die zijn buiten schooltijd vrijwel onbenaderbaar. Terwijl ze leeg staan van één uur ’s middags tot de volgende ochtend. Dat zijn kleine drempels die het hele systeem tegenhouden.”

Ook infrastructuur en connectiviteit vormen een uitdaging. “Onze boeren werken vaak diep in het veld, waar geen wifi is. Dan moet je gebruik maken van long-range netwerken, zoals LoRaWAN. Maar daar loop je tegen vergunningen en technische beperkingen aan, terwijl die frequenties internationaal vaak gewoon vrij te gebruiken zijn.”

Daarnaast belemmert het gebrek aan digitale infrastructuur verdere ontwikkeling. “We hebben geen echte digitale ID. Wat we nu hebben is een plastic pasje met een digitaal printje. Maar als je een app wil bouwen op basis van bankdiensten of telecom, dan heb je API’s nodig, digitale certificaten, veilige verbindingen, het hele ecosysteem. Mensen die dat mogelijk maken ontbreken vaak.”

Rol onderwijs

Boomsma is ervan overtuigd dat onderwijs cruciaal is in het bouwen van een technologisch veerkrachtig Suriname. “We moeten al op de lagere school beginnen met technologie. Laat kinderen kennismaken met elektronica, met arduino’s (soort open source computerplatform, … red.). Speel ermee. Dat maakt het tastbaar en logisch.” Het IoTLab probeert daarin een rol te spelen, maar de middelen zijn beperkt. “We zijn maar een kleine organisatie.”

Hij noemt samenwerking met de overheid en het onderwijs essentieel. “Ik hoop dat men de stap durft te zetten: zeg gewoon ‘doen’ en begin klein. Laat scholen ’s middags open. Geef jongeren ruimte om te experimenteren. Alleen zo creëer je een levendig innovatie-ecosysteem.”

Over de toekomst is Boomsma realistisch maar hoopvol. “We lopen achter, zeker op het gebied van AI en robotics, maar technologie wacht niet. Je kunt dus niet zeggen: ‘we zijn er nog niet klaar voor’. Als we niet oppassen, halen de risico’s ons in; denk aan internetveiligheid. AI maakt ook de aanvallen slimmer. Dus we moeten mee of we willen of niet.”

“Ze leren diep te gaan, zowel technisch als persoonlijk. Zo’n ervaring vergeet je nooit meer”

Toch ziet hij ook de kracht van de nieuwe generatie: “De nerds, de hackers, dat zijn geen negatieve termen hier. Zij zijn het fundament van vooruitgang. Geef ze de ruimte, laat ze bouwen. En wie weet, adopteren we straks hun oplossingen op nationale schaal.”

Minister Andrew Baasaron van Economische Zaken, Ondernemerschap en Innovatie bracht een spontaan bezoek aan de jongeren. En sprak hun toe om zich te blijven inzetten op dit gebied omdat AI en technologie de toekomst zijn. Hij garandeert dat zijn ministerie ondersteuning zal bieden.