JCV 2025: Journalisten krijgen beperkt toegang tot processen-verbaal hoofdstembureaus

door

PARAMARIBO — Bijna de helft van de hoofdstembureaus heeft na de openbare zittingen geweigerd processen-verbaal (pv’s) te verstrekken aan journalisten en politieke partijen. In plaats daarvan verwezen meerdere voorzitters unaniem naar het Centraal Hoofdstembureau (CHS). Ook het maken van ’s van de in het openbaar voorgelezen documenten bleek in sommige gevallen onmogelijk.Hoewel de wet transparantie voorschrijft en openbare zittingen expliciet openstellen voor pers en publiek, ervaren media in de praktijk aanzienlijke belemmeringen. Verschillende journalisten gaven aan dat ze ondanks hun aanwezigheid bij de zittingen geen beelden mochten maken van de documenten, noch een kopie ontvingen van de vastgestelde verkiezingsresultaten.Geen verbod CHS

De voorzitter van het Centraal Hoofdstembureau, Lilawatie Punwasi, laat het Journalistencollectief Verkiezingen 2025 (JCV 2025) weten dat er vanuit het CHS geen opdracht is gegeven om het maken van ’s of het verstrekken van kopieën te verbieden. Integendeel: het CHS zelf heeft tijdens haar zitting de resultaten op DNA-niveau geprojecteerd en persvertegenwoordigers mochten die beelden en die van de documenten zonder restrictie vastleggen.Toch blijven sommige hoofdstembureaus moeilijk doen. Vooral de hoofdstembureaus van Sipaliwini, Brokopondo en Wanica blijven vasthouden aan hun besluit om geen kopieën te geven en verwijzen consequent naar het CHS. Andere hoofdstembureaus, zoals die van Paramaribo, Marowijne en Coronie, stelden zich flexibeler op. Door Hoofdstembureau Paramaribo werd zelfs spontaan een kopie van haar verslag verstrekt, met de nadrukkelijke mededeling dat het hier om een “publiek document” gaat. Ook Marowijne en Coronie gaven uiteindelijk inzage, ondanks eerdere terughoudendheid.TransparantieADVERTISEMENT

Het JCV 2025 benadrukt dat openheid van cruciaal belang is voor het waarborgen van een eerlijk verkiezingsproces. De beschikbaarheid van proces-verbalen stelt media en waarnemers in staat te verifiëren waarom bepaalde kandidaten zijn afgewezen of waarom lijsten van politieke partijen ongeldig zijn verklaard. Zonder die toegang ontstaat er ruimte voor speculatie, verwarring en wantrouwen in het democratisch proces.

Door de aanpassing van de Kiesregeling zijn de hoofdstembureaus onder verantwoordelijkheid geplaatst van van het CHS. Hierdoor ontstaat er onduidelijkheid in de praktijk. Een deel van de hoofdstembureaus stelt zich op het standpunt dat het ondergeschikt is aan het CHS. In artikel 29 lid 7 van de Kiesregeling staat: De Hoofdstembureaus functioneren onder de verantwoordelijkheid van het Centraal Hoofdstembureau.Oproep

Het collectief doet een krachtig beroep op de verkiezingsautoriteiten en de overheid om persvrijheid en het recht op informatie serieus te nemen. “Het is essentieel dat openbare informatie ook daadwerkelijk openbaar is,” aldus het JCV 2025. “Zonder maximale transparantie komt de geloofwaardigheid van het verkiezingsproces onder druk te staan.” De hoop is dat er op zeer korte termijn helderheid en toegang komt, zodat de media hun controlerende rol effectief kunnen blijven vervullen in aanloop naar de verkiezingen van 2025.