Jaasir Linger: “Mi ben de bifo ben de, ben de!”

door

Kunstenaar Jaasir Linger en zijn collega Serana Angelista hebben op 4 oktober het kunstwerk ‘Mi ben de bifo ben de, ben de!’ gepresenteerd in het Maritiem Museum in Nederland. Dit kunstwerk ontstond naar aanleiding van de excuses die de Nederlandse regering heeft aangeboden in het kader van het Herdenkingsjaar Slavernijverleden (2023-2024).
De boodschap van dit werk is om bewustwording te creëren over de waarde van de eigen cultuur en erfgoed, als tegenhanger van de waarden die ooit door koloniale machthebbers zijn opgelegd. Het benadrukt de noodzaak van herwaardering van Afro-cultuur en spiritueel erfgoed. De kunstenaars onderstrepen het belang voor mensen om hun geschiedenis te kennen en deze kennis door te geven aan toekomstige generaties.
De installatie bestaat uit een sculptuur en een audio-ervaring en fungeert als een symbolisch portaal dat heden, verleden en toekomst met elkaar verbindt. De inspiratie voor dit werk komt van Fort Elmina in Ghana, het oudste Europese stenen gebouw in Afrika. Dit fort speelde een grote rol in de slavenhandel, waar tot slaaf gemaakten door de ‘door of no return’ naar schepen werden geleid voor transport naar de Amerika’s en het Caribisch gebied. Deze installatie herinnert niet alleen aan het verleden, maar roept ook op tot reflectie over de blijvende impact van die geschiedenis.
Aan het begin van dit jaar werd Linger door Media and Moving Art (MaMa) gevraagd om een nieuw kunstwerk te creëren rond het thema van de toekomst van het slavernijverleden. Vanwege zijn eerdere projecten dacht MaMa meteen aan Linger. Samen met Serana Angelista, die eerder de zin “geen punt maar een komma” bekendmaakte in haar werk — een uitspraak die later ook door premier Mark Rutte werd overgenomen — ontwikkelden zij dit nieuwe werk.
Linger liet zich inspireren door zijn persoonlijke band met het verhaal van zijn voorouders. Het creatieproces weerspiegelt niet alleen zijn eigen ervaringen, maar brengt ook bredere historische thema’s in beeld. Het resultaat is een kunstwerk dat zowel een eerbetoon is aan het verleden als een uitnodiging om na te denken over de toekomst.
Een kunstwerk. Foto: Collectie LingerLinger vindt het essentieel dat nazaten nadenken over wie ze zijn en wat ze met hun cultuur willen doen. Hij stelt dat onze voorouders ons meer hebben nagelaten dan alleen pijn; er is een rijke culturele erfenis die gekoesterd en verder ontwikkeld moet worden. Met hun werk vragen beide kunstenaars aandacht voor de culturen waaruit zij voortkomen en willen ze jongeren bewust maken van hun culturele achtergrond en de kracht die daarin schuilt.
Angelista richt zich in haar werk specifiek op de vlucht van tot slaaf gemaakten van Curaçao naar Venezuela in hun zoektocht naar vrijheid. Dit thema benadrukt niet alleen de drang naar bevrijding, maar ook de veerkracht en rijke geschiedenis van degenen die deze reis maakten. Door deze verhalen te delen, willen Linger en Angelista een nieuwe generatie inspireren en het begrip voor hun erfgoed vergroten.
In Linger’s kunstwerk symboliseert de Kaka fowru (haan) de odo, de spreekwoorden en wijsheden die vaak worden doorgegeven. De haan, vaak als windwijzer op torens te zien, draagt een kopro begi (hoed) en een zwart-witte pangi, een verwijzing naar de voorouders. De blauwe onderkant van het werk verwijst naar de zee en het blauwsel dat in verschillende culturele rituelen wordt gebruikt.
Linger put veel inspiratie uit het Winti-geloof, waarbij de strijdkracht en daadkracht van zijn voorouders centraal staan. De verhalen die hij hierover heeft gehoord, vormen de kern van zijn artistieke expressie. Daarnaast haalt hij inspiratie uit het werk van Surinaamse kunstenaars zoals Remy Jungerman, Iris Kensmil en Patricia Kaersenhout. Hun werk heeft hem geholpen om zijn eigen visie en boodschap te verdiepen. Door al deze elementen te combineren, creëert Linger een rijke culturele dialoog in zijn kunst.