Invoering nieuw BW

door

DE DATUM VAN 1 mei markeert potentieel een ingrijpende verandering in het Surinaamse rechtslandschap: de geplande inwerkingtreding van het nieuwe Burgerlijk Wetboek (BW) en het Wetboek van Burgerlijke Rechtsvordering. Acht wetboeken in totaal.

Jarenlang is gewerkt aan de modernisering van deze fundamentele wetgeving, die diep snijdende juridische wijzigingen bevat en een onmiskenbare impact zal hebben op het dagelijkse leven van burgers en bedrijven. Echter, de manier waarop deze wetgeving door het parlement is behandeld – in ‘sneltreinvaart’ goedgekeurd – en de drang om per 1 mei tot volledige inwerkingtreding over te gaan, baart ernstige zorgen binnen de rechtsgemeenschap en het bedrijfsleven.ADVERTISEMENT

Het in de wind slaan van de expertise van de rechtsgemeenschap ten gunste van een arbitraire deadline is gevaarlijk spel dat Suriname zich niet kan veroorloven

Het nieuwe BW is geen collectie van marginale aanpassingen, maar een omvangrijke herziening die de basisprincipes van onder meer het personen-, familie-, en vermogensrecht raakt. Het correct toepassen van dergelijke wetgeving vereist niet alleen formele inwerkingtreding, maar vooral grondige kennis en begrip bij degenen die er dagelijks mee moeten werken: advocaten, rechters, notarissen en het bedrijfsleven.

Juist vanuit deze cruciale beroepsgroepen klinkt een unaniem geluid: stel de inwerkingtreding per 1 mei uit en kies voor een gefaseerde introductie. De reden hiervoor is evident en legitiem. Juristen, rechters en notarissen hebben onvoldoende tijd gehad om zich de vele wijzigingen eigen te maken. Zonder diepgaande studie en training kan het nieuwe wetboek niet adequaat worden toegepast.

De oproep van bijvoorbeeld de Vereniging Surinaams Bedrijfsleven om de invoering gefaseerd aan te pakken, onderstreept dat de praktische implicaties voor contracten, transacties en dagelijkse bedrijfsvoering enorm zijn en zorgvuldige voorbereiding vergen. De vergelijking met Nederland, waar de gefaseerde invoering van het nieuwe BW ruim twintig jaar in beslag nam, illustreert de complexiteit en de noodzaak van een weloverwogen aanpak.

Het negeren van deze weloverwogen adviezen en het doordrukken van de inwerkingtreding per 1 mei zouden buitengewoon schadelijke consequenties kunnen hebben voor justitiabelen en de rechtspleging. Een onvoldoende ingewerkte rechtsgemeenschap leidt onvermijdelijk tot juridische onzekerheid, inconsistentie in rechtspraak en advisering en een verhoogd risico op fouten met potentieel grote financiële en maatschappelijke gevolgen voor burgers en bedrijven. Contracten kunnen verkeerd uitgelegd en procedures verkeerd gevoerd worden en het vertrouwen in de rechtszekerheid wordt ondermijnd.

Dit risico is des te groter nu het vertrouwen in de rechtspraak recent een deuk heeft gekregen, mede door vonnissen in het kader van de komende verkiezingen. In een dergelijk klimaat van al bestaande kwetsbaarheid, is het roekeloos om een ingrijpend nieuw wetboek te introduceren zonder dat de fundering – de kennis en paraatheid van de uitvoerders – solide is. De rechtspleging kan zich geen extra onnodige belasting veroorloven, noch kunnen burgers en bedrijven het risico dragen van een justitieel apparaat dat worstelt met de toepassing van nieuwe regels.

Het wachten van de president op de uitkomst van het kort geding en het inwinnen van juridisch advies zijn op zich positieve signalen. Echter, het fundamentele punt blijft staan: een gefaseerde invoering, waarbij beroepsgroepen de benodigde tijd krijgen om zich voor te bereiden en de maatschappij geleidelijk kan wennen aan de nieuwe regels, is niet zomaar een suggestie, maar een noodzaak voor het goed functioneren van de democratische rechtstaat.

Het in de wind slaan van de expertise van de rechtsgemeenschap ten gunste van een arbitraire deadline is gevaarlijk spel dat Suriname zich niet kan veroorloven. De bescherming van justitiabelen en de integriteit van de rechtspleging moeten te allen tijde prevaleren.