Intergenerationeel Trauma en PTSS onder Surinaamse Nederlanders

door

Mentale gezondheid binnen de Surinaamse gemeenschap is een onderwerp dat lange tijd onderbelicht is gebleven. Veel Surinamers in Nederland dragen onbewust de sporen van een traumatisch verleden met zich mee. De koloniale geschiedenis, slavernij, de Decembermoorden, de Binnenlandse Oorlog en de vaak stressvolle migratie naar Nederland hebben diepe littekens achtergelaten. Wanneer deze trauma’s niet worden verwerkt, kunnen ze zich manifesteren in de opvoeding en relaties binnen het gezin. Hierdoor ontstaat een vicieuze cirkel waarin nieuwe generaties worden beïnvloed door het onverwerkte verleden van hun ouders. Dit artikel onderzoekt hoe intergenerationeel trauma binnen de Surinaamse gemeenschap kan leiden tot een moeilijke jeugd en mogelijk zelfs PTSS bij de volgende generatie.PTSS en de Surinaamse GemeenschapPosttraumatische stressstoornis (PTSS) ontstaat wanneer iemand langdurig last heeft van angst, herbelevingen, nachtmerries en emotionele ontregeling na een traumatische gebeurtenis. Binnen de Surinaamse gemeenschap kunnen oorzaken variëren van politiek geweld en het verlies van familieleden tot de onzekerheid en discriminatie die migratie met zich meebrengt. Veel eerste generatie Surinamers hebben moeilijke perioden doorgemaakt zonder psychische hulp, mede door het stigma rondom mentale gezondheid. De overtuiging dat “sterk blijven” en “niet praten over problemen” de beste manieren zijn om te overleven, heeft ertoe geleid dat trauma’s vaak onbewust worden doorgegeven aan de volgende generatie.Vooral onder mannen is dit een onbespreekbaar onderwerp. Het idee heerst dat je als man niet over gevoelens of emoties praat. Intergenerationele Overdracht van TraumaKinderen van getraumatiseerde ouders kunnen de gevolgen van het trauma indirect ervaren. Dit gebeurt via opvoedingsstijlen, emotionele beschikbaarheid en de manier waarop ouders met stress omgaan. Enkele manieren waarop deze overdracht plaatsvindt, zijn:Emotionele afstand: Ouders die zelf trauma hebben meegemaakt, kunnen moeite hebben met het tonen van liefde en affectie. Hierdoor kunnen kinderen een gevoel van emotionele verwaarlozing ervaren. Dit kan later in het leven leiden tot diverse psychische problemen.Strenge opvoeding: Ouders die gewend zijn om te overleven in moeilijke omstandigheden, kunnen hoge verwachtingen stellen aan hun kinderen en weinig ruimte laten voor emotionele expressie. Klagen is geen optie, want: “Ik had het vroeger veel erger.”Onverwerkte woede en stress: Ouders die veel woede en verdriet onderdrukken, kunnen dit onbewust afreageren op hun kinderen, bijvoorbeeld door harde discipline of emotionele uitbarstingen. Een voorbeeld hiervan is ouders die hun kind uitschelden of de schuld geven van hun eigen problemen.Angst en onzekerheid: Kinderen kunnen de angsten en zorgen van hun ouders overnemen, waardoor ze opgroeien met een verhoogd stressniveau en een gevoel van onveiligheid. Hierdoor voelen ze zich soms verantwoordelijk voor het welzijn van hun ouders en proberen ze hun problemen op te lossen.Deze dynamiek kan ervoor zorgen dat kinderen niet de emotionele steun krijgen die ze nodig hebben. Dit kan leiden tot mentale gezondheidsproblemen zoals angststoornissen, depressie en zelfs PTSS.De Rol van de Nederlandse SamenlevingNaast de intergenerationele overdracht van trauma speelt ook de Nederlandse samenleving een rol. Kinderen van Surinaamse migranten worden vaak geconfronteerd met discriminatie, institutioneel racisme en een gevoel van “er niet bij horen.” Dit kan het gevoel van onveiligheid en stress versterken dat ze al vanuit huis meekrijgen. Wanneer een kind opgroeit in een omgeving waar het zowel thuis als in de buitenwereld weinig erkenning en steun ervaart, vergroot dit het risico op mentale gezondheidsproblemen.Doorbreken van de Vicieuze CirkelHet doorbreken van intergenerationeel trauma vereist erkenning en actie, zowel op individueel als gemeenschappelijk niveau. Enkele mogelijke oplossingen zijn:1. Bewustwording en educatie: Door gesprekken over mentale gezondheid binnen de Surinaamse gemeenschap te normaliseren, kan het stigma rondom therapie en emotionele expressie worden verminderd.2. Therapie en hulpverlening: Toegankelijke en cultuursensitieve psychologische hulp kan een belangrijke rol spelen bij het verwerken van trauma’s en het doorbreken van negatieve patronen.3. Opvoedingsondersteuning: Ouders kunnen geholpen worden bij het ontwikkelen van een meer ondersteunende en liefdevolle opvoedingsstijl, waarbij er ruimte is voor open communicatie en emotionele expressie.4. Gemeenschapsinitiatieven: Het creëren van veilige ruimtes waar Surinamers ervaringen kunnen delen en elkaar kunnen ondersteunen, kan bijdragen aan collectieve heling.ConclusieIntergenerationeel trauma binnen de Surinaamse gemeenschap is een complex maar urgent probleem. De eerste generatie Surinaamse Nederlanders draagt vaak een onverwerkt verleden met zich mee, wat invloed heeft op de manier waarop zij hun kinderen opvoeden. Zonder erkenning en verwerking van deze trauma’s dreigen nieuwe generaties op te groeien met dezelfde emotionele littekens, wat kan resulteren in een vicieuze cirkel van pijn en psychisch lijden.Door openheid, bewustwording en toegankelijke hulp te bevorderen, kan deze cyclus worden doorbroken en kan er een gezondere toekomst worden opgebouwd voor de volgende generaties.Rayeed NasibdarErvaringsdeskundige