Intergenerationeel Trauma en PTSS onder Surinaamse Nederlanders (2)

door

In mijn vorige artikel besprak ik intergenerationeel trauma binnen de Surinaamse gemeenschap. De vele reacties hierop moedigden me aan dieper in te gaan op trauma en posttraumatische stressstoornis (PTSS). In dit vervolg bespreek ik wat trauma is, welke klachten ermee gepaard gaan, hoe PTSS zich verhoudt tot Autisme en wat de invloed is van vroegkinderlijk trauma. Ook geef ik boekentips voor wie zich verder wil verdiepen.Wat is trauma?Het woord ’trauma’ wordt tegenwoordig vaak gebruikt, ook bij kleine tegenslagen. Maar in wezen is trauma een diepe psychische verwonding. Het ontstaat wanneer iemand na een schokkende ervaring vast blijft zitten in gevoelens van angst, verdriet of eenzaamheid. De gebeurtenis is zo overweldigend dat verwerking moeilijk wordt, wat kan leiden tot langdurige klachten.Trauma kan eenmalig zijn, zoals bij een ongeluk of misbruik, maar ook langdurig, bijvoorbeeld bij opgroeien in onveilige omstandigheden of het ervaren van structureel racisme.Symptomen van traumaTraumaklachten zijn zowel lichamelijk als psychisch van aard. Veelvoorkomende symptomen zijn:- Snelle hartslag en zweten- Trillen, hyperventilatie- Wantrouwen en verhoogde waakzaamheid- Nachtmerries, slaapproblemen- Herbelevingen en schrikreactiesWanneer deze klachten langdurig aanhouden en het dagelijks functioneren belemmeren, kan er sprake zijn van PTSS.Wat is PTSS?PTSS is een ernstige psychische aandoening die ontstaat na trauma. Mensen blijven dan hangen in een staat van stress, ook al is het gevaar geweken. Dit heeft invloed op werk, relaties en welzijn.Bij Surinaamse Nederlanders komt PTSS relatief vaak voor. Dit kan te maken hebben met intergenerationele trauma’s die voortkomen uit koloniale onderdrukking, slavernijverleden en gedwongen migratie. Trauma wordt dan onbewust overgedragen van ouder op kind.PTSS of Autisme?De symptomen van PTSS en Autismespectrumstoornis (ASS) vertonen soms overlap: sociale terugtrekking, overprikkeling, emotionele ontregeling, rigide gedrag. Hierdoor worden soms verkeerde diagnoses gesteld.Vooral bij mensen met een migratieachtergrond is het belangrijk om zorgvuldig te kijken of klachten voortkomen uit trauma of een ontwikkelingsstoornis. Een grondige anamnese en gebruik van gespecialiseerde instrumenten zijn essentieel om dit te onderscheiden.Vroegkinderlijk traumaDevelopmental trauma ontstaat wanneer jonge kinderen langdurig worden blootgesteld aan stress of onveiligheid, bijvoorbeeld door:Mishandeling of verwaarlozingOpgroeien in geweld of instabiliteitGebrek aan emotionele steunOmdat kinderhersenen nog volop in ontwikkeling zijn, kan dit grote gevolgen hebben. Het zenuwstelsel raakt ontregeld, waardoor iemand op latere leeftijd gevoeliger is voor angst, depressie of PTSS.ConclusieTrauma laat diepe sporen na – individueel en collectief. Bij Surinaamse Nederlanders zijn deze sporen vaak verweven met een beladen geschiedenis. Daarom is het cruciaal dat trauma bespreekbaar wordt en dat hulpverleners oog hebben voor culturele en historische context.Daarnaast is het belangrijk dat psychologen goed onderscheiden tussen PTSS en aandoeningen zoals ASS. Verkeerde diagnoses kunnen herstel in de weg staan. Alleen door nauwkeurige diagnostiek en meer bewustzijn kan echte heling plaatsvinden.Door openheid, educatie en erkenning kunnen we als gemeenschap bijdragen aan een gezondere toekomst.Rayeed Nasibdar Ervaringsdeskundige Aanbevolen literatuurVoor wie zich verder wil verdiepen:1. Bessel van der Kolk – The Body Keeps the ScoreUitleg over hoe trauma het lichaam en brein beïnvloedt.2. Gabor Maté – When the Body Says NoVerbindt onverwerkt trauma aan lichamelijke ziektes.3. Judith Herman – Trauma and RecoveryEen klassieker over psychische gevolgen van trauma en herstel.4. Resmaa Menakem – My Grandmother’s HandsOver raciaal en intergenerationeel trauma, met focus op het lichaam.