Instituten leren omgaan met moderne technologie om bomen in kaart te brengen

door

Medewerkers van instellingen die direct of indirect met het bos en het milieu hebben te maken, hebben vorige week een tweedaagse training gehad om te leren omgaan met de hypermoderne terrestrische Light Detection and Ranging-scanner (Lidar). Aansluitend op de veldtraining hebben de tien trainees nog eens twee dagen de verzamelde gegevens digitaal leren verwerken. Dit high tech-apparaat is door de Inter-Amerikaanse Ontwikkelingsbank (IDB) aan Suriname geschonken. Met deze geavanceerde lasertechnologie kunnen bomen tot in de kleinste vertakkingen driedimensionaal in kaart worden gebracht.

Tekst Ricky WirjosentonoADVERTISEMENT

Beeld privécollectieADVERTISEMENT

De Lidar is een apparaat dat licht werpt op de gezondheid, grootte, vorm en biomassa van het bos. Die data biedt ongekende mogelijkheden voor natuurbeheer en klimaatbeleid. Verschillende instellingen – het Centrum voor Landbouwkundig Onderzoek in Suriname (Celos), Dienst voor Ruimtelijke Ordening en Bosbeheer, Stichting Bosbeheer en Bostoezicht (SBB) en de Nationale Milieu Autoriteit (NMA) zijn de belangrijkste – bundelen de krachten om optimaal gebruik te maken van de technologie.Voorheen konden wetenschappers enkel op plotniveau meten. Dat betekent dat ze de biomassa en structuur van bossen schatten op basis van steekproeven verspreid over een gebied.

“Het zou goed zijn als het ministerie zelf ook de kracht van deze technologie van dichtbij ziet, want uiteindelijk is beleid pas effectief als het wordt gevoed door de mensen in het veld”Deelnemer

Mangrovebossen zijn grillig, met variërende soorten, leeftijden en dichtheden. In het noorden van Suriname, waar het zoute water van de Atlantische Oceaan samensmelt met de zachte modderige oevers van de kustvlakte, staan de mangroves als stille wachters. Ze beschermen de kust tegen erosie, herbergen een schat aan biodiversiteit en slaan tonnen koolstof op. Maar deze waardevolle ecosystemen staan wereldwijd onder druk en Suriname vormt daarop geen uitzondering.Een grove schatting is dan vaak onvoldoende om nauwkeurig te begrijpen hoeveel koolstof bos vasthoudt of hoe het bos zich ontwikkelt. Met de Lidar-technologie verandert dat.

Valentien Moe Soe Let, teamleider van het Remote Sensing en Geografisch Informatiesysteem-team bij SBB, verklaart in gesprek met de Ware Tijd: “Voordat we willen verdienen aan onze natuurlijke hulpbronnen, moeten we eerst leren ze duurzaam te  beheren. Met de nieuwe technologie kunnen we analyses maken tot op boomniveau. We kunnen de vorm, hoogte, kroonbreedte en stamvolume exact bepalen, en daarmee ook de biomassa. Dat is een gamechanger voor ons werk.”

De scanner zendt miljoenen laserpulsen per seconde uit, die terugkaatsen tegen takken, bladeren en stammen. Het resultaat is een nauwkeurige 3D-puntenwolk waarmee onderzoekers virtueel door het bos kunnen wandelen, zonder één blad te missen.

Training

De veldtrainingen stonden onder leiding Hamish Asmath, GIS-specialist bij het Institute of Marine Affairs op Trinidad en Tobago en consultant namens de IDB. “De participatie was geweldig”, reageert hij. “Jammer genoeg konden we  dinsdag niets meten vanwege de regen. De laser is zeer gevoelig voor water en regenweerkaatsing, dus je hebt droog weer nodig. Maar op woensdag hebben we ten minste één boom kunnen meten. Zo kregen de deelnemers een idee hoe het apparaat werkt.”

Tijdens de verwerking  liet Asmath zien hoe de metingen worden verwerkt met softwarepakketten als CloudCompare en LAStools. “De deelnemers waren leergierig, stelden goede vragen en toonden veel enthousiasme. Ik geloof echt dat deze technologie hier in goede handen is.”

(lees verder onder de )

Deze groep beleefde een primeur; ze kon de Light Detection and Ranging Scanner voor mangrove in de praktijk uitprobreren.

Eén van de deelnemers, Gyan Ramautar, student aan de Anton de Kom Universiteit, deelt zijn ervaringen met de krant. “Het is wel een beetje moeilijk. Alles gaat snel en er komt veel techniek bij kijken. Het moet nog even bezinken. Maar samen met onze docenten kunnen we dit leren. En ja, op het veld moet je door de modder, maar dat is juist fun!”

Vooral bij de SBB is de vooruitgang merkbaar. In 2024 bracht de organisatie nog een rapport uit over de mangrovebossen, gebaseerd op plotmetingen die toen nog werden gefinancierd door de Europese Unie als onderdeel van het Global Climate Change Alliance Plus Initiative. Die studie was een eerste stap, maar met de nieuwe scanner kan de monitoring naar een veel hoger niveau worden getild.“Dit verandert ons perspectief”, beaamt Moe Soe Let. “We kunnen veel sneller en preciezer werken, ook in moeilijk toegankelijke gebieden. Dat komt ook ten goede aan onze rapportages richting internationale klimaatfondsen.”

Wetenschap en beleid

Professor Sieuwnath Naipal van de Anton de Kom Universiteit is één van de pleitbezorgers van interdisciplinair natuurbeheer. Voor hem is de scanner niet alleen een technisch hulpmiddel, maar ook een onderwijskans. “Ik hoop dat alle belanghebbenden er gretig gebruik van zullen maken. Studenten krijgen hiermee toegang tot de modernste technologie en kunnen bijdragen aan actueel onderzoek dat echt een verschil maakt.”

Naipal pleit voor nauwere …