Ideaal leiderschap; behoeften van een samenleving

Door de geschiedenis heen heeft iedere mensengemeenschap een of andere structuur gekend voor de bescherming en bevordering van de belangen van haar mensen. Dit betreft zowel de gemeenschappelijke belangen als individuele belangen. Bijvoorbeeld werden voor de bescherming tegen wateroverlast of vijanden van buitenaf, de grenzen verstevigd en bewaakt. En voor het zelfstandig maken van de bevolking werden samen opleidings- en trainingsmogelijkheden gecreëerd. Voor zieken en behoeftigen werden systemen ontwikkeld voor individuele hulp. De gemeenschappelijke structuur zorgt voor een veilige en stabiele leefomgeving voor de individuen binnen de groep/de natie, waarin ieder zoveel mogelijk zelfstandig in zijn bestaan kan voorzien. Vrede en voorspoed vormen daarbij de leidende beginselen.HeerschappijLangzaamaan werden ideeën ontwikkeld om de heerschappij over de samenleving over te laten aan de bevolking zelf. Overgeërfde monarchieën werden vervangen door heerschappij door gekozen leiders, wat voor meer acceptatie van genomen beslissingen zorgde. Het toonbeeld van absolute macht van enkelen vormde de Franse koning Lodewijk XIV met zijn adagium L’état c’est moi” (Ik ben de Staat). Ene Charles Louis de Secondat, meer bekend als Montesquieu (1689 –1755) ontwikkelde de leer van scheiding der machten die uiteindelijk in de meeste democratische staten in de grondwet werd opgenomen. Door een drieledige scheiding van de staatsmachten in een wetgevende, een uitvoerende en een rechtsprekende macht werd vorm gegeven aan de behoefte aan vrijheid en stabiliteit van de mensen. Ook in Suriname is het onderscheid bekend, met de volksvertegenwoordiging als de hoogste macht volgens de Grondwet. De bedoeling is dat de bevolking zeggenschap over zichzelf uitoefent, ook door de aanstelling en werkwijze van de personen die de drie machten bemensen. Democratie betekent immers heerschappij door de bevolking. De vraag of dit in Suriname gelukt is, wordt niet steeds positief beantwoord.VoorbeeldfigurenLeiders zijn voorbeeldfiguren, ook volgens vers 3:21 van de Bhagavad Gita: “Alle activiteiten die een groot man verricht, worden door gewone mensen nagevolgd. En alle normen die hij door zijn voorbeeldig handelen stelt, worden door de hele wereld nageleefd.”Als men naar iemand opkijkt, volgt men graag diens voorbeeld. Opgroeiende kinderen worden soms geïnspireerd door bepaalde artiesten en nemen ook een bijbehorend uiterlijk en de gedragswijze aan. Hieruit kunnen we al afleiden dat mensen voorbeeldfiguren nodig hebben. Inspiratie geeft energie en richting aan gedrag, zowel positief als negatief.Leiderschap volgens Vedische geschriftenDe vader, de docent en de regeringsleider zijn natuurlijke leiders, volgens uitleg van bovengenoemd vers door de guru’s. (Uiteraard kunnen wij overal waar “hij” staat, ook “zij” lezen en in plaats van de vader ook de moeder.) Omdat deze leiders verantwoordelijkheid dragen voor degenen die van hen afhankelijk zijn, behoren zij bekend te zijn met een vastgelegde basis aan morele codes. Verder wordt geleerd dat bij navolging van leiders die hun handelen baseren op vastgelegde normen, er vanzelf vrede en voorspoed binnen de samenleving heerst.De grote strijd te Kurukshetra – waar de Bhagavad Gita plm. 5000 jaar geleden werd gesproken – volgde op de machtsovername door list en bedrog door Duryodhan. Er was strijd nodig om orde en recht te herstellen en heerschappij door rechtgeaarden in te stellen. De achtergrond is dat de mens zich door illusie van dit tijdelijk lichaam laat leiden door persoonlijke wensen en verlangens. Bij niet-vervulling volgt daarop woede en intolerantie. Hebzucht en trots zijn nog enkele van de gevolgen van het najagen van persoonlijke verlangens en dit alles, in onwetendheid van het eeuwig bestaan van de ziel.De ideale leider is als een vader, zonder persoonlijke ambitie. Hij is een onbaatzuchtige dienaar en overstijgt een gerichtheid op eigen voordeel of eigen vooruitgang, voor zichzelf of de groep waartoe hij behoort. In het Srimad Bhagavatam vers 1.12.4 wordt koning Yudhisthira genoemd als de ideale leider die na de strijd te Kurukshetra werd geïnstalleerd en wiens heerschappij grote bloei voor de gehele natie bracht. Zijn kenmerk was dat hij bij alles wat hij deed, alleen de Allerhoogste wilde dienen, alles volgens de vastgelegde morele codes. Vrede en voorspoed voor de bevolking volgden vanzelf.Welke leider inspireert?Naast een veilig gevoel willen mensen – zeker in Suriname – ook leiders op wie zij kunnen bouwen en vertrouwen voor succes en vooruitgang in het leven. In vertrouwen komt het beste in de mens naar boven. Iedere persoon heeft waarde in de wereld. De kunst is om te ontdekken wat mensen inspireert om op hun eigen manier van betekenis te zijn voor zichzelf en hun omgeving. In inspiratie ligt de kracht van de ware leider. Niet in mooie beloften en wegkijken van zelfverrijking, corruptie en vriendjespolitiek.Wat is úw basis, verkiezingskandidaat?Shanti Gopalrai