Hoe gaan wij om met onze slaapstoornissen (6)

door

In de eerste vijf delen van deze serie heb ik aandacht besteed aan de fysiologie van de slaap, hoe wij als mens onze slaapkwaliteit kunnen beïnvloeden door gedrag en hoe een goede slaapkwaliteit kan bijdragen tot de verwerking van psychologisch trauma. In dit deel zal ik aandacht besteden aan de typen slaapstoornissen en onze persoonlijke attitude en dat van de gemeenschap in het algemeen met betrekking tot het slapen.
Het behoeft geen betoog – zoals wij hebben gezien in de voorgaande vijf delen – dat het slapen geen luxe is, maar een noodzakelijk aspect van het menselijke bestaan. Vaak wordt dat over het hoofd gezien omdat de gevolgen van slaapgebrek geen directe permanente consequenties hebben voor de gezondheid.

“Het gebruik van alcohol om beter te kunnen slapen is ook contraproductief”

Vanwege de plasticiteit – het aanpassingsvermogen van het lichaam – kunnen de negatieve gevolgen van slaapgebrek zich langzaam opstapelen, totdat op zekere leeftijd het kritieke punt van de fysiologische afwijkingen is bereikt en pathologische (ziektebeeld) vormen aanneemt.
Slaapstoornissen
Slaapstoornissen verschillen van aard, intensiteit, effect op de fysieke en mentale functies van het lichaam en hoe ernstig onze dagelijkse activiteiten worden verstoord door deze slaapstoornissen. Soms hebben de patiënt en de behandelaar moeite om het verband te leggen tussen de symptomen die de patiënt vertoont en het traject dat de patiënt heeft doorgemaakt in zijn/haar leven die betrekking kunnen hebben op de huidige symptomen.
Slaaponderzoekers hebben de volgende soorten slaapstoornissen geïdentificeerd:
somnambulisme (slaapwandelen)
insomnia (inslaap- en doorslaapstoornis)
narcolepsie (onverwachte slaapaanvallen)
kataplexie
De korte beschrijving van deze slaapstoornissen is niet bedoeld om een eigen diagnose van uw symptomen te stellen, maar hiermee kunt u beslissen als u de hulp van een slaapstoornisdeskundige nodig heeft.
Somnambulisme is een mooi woord voor slaapwandelen. De persoon die slaapwandelt, is zich niet bewust van de handelingen die hij/zij pleegt, omdat er een ontkoppeling is tussen het motorische netwerk en het executieve netwerk in het brein tijdens slaapwandelen.
Insomnia is verdeeld in twee categorieën: inslaap- en doorslaapproblemen, waarvan de oorzaak vaak te maken heeft met stress gerelateerde factoren, angst, enzovoorts.
Bij narcolepsie onderscheidt men drie typen: een overweldigend gevoel van slaapbehoefte door de dag. Zogenaamde slaapaanvallen bij het autorijden, eten en zitten achter een bureau. Slaapparalyse is het onvermogen om te praten en te lopen wanneer men wakker wordt. In feite bent u tijdelijk opgesloten in uw lichaam.
Kataplexie lijkt op narcolepsie, in die zin dat de persoon in kwestie plotseling alle controle over zijn/haar spieren verliest. Het lijkt dus op een epileptische aanval, maar is geen epilepsie, omdat de andere symptomen van epilepsie afwezig zijn.
Slaapduur, medicatie en alcohol
De beschrijving van deze factoren geldt niet direct voor de slaapstoornissen als hierboven besproken, omdat de behandeling van die stoornissen moet worden beoordeeld door een slaapspecialist. In een vorig deel heb ik aangegeven dat slaaponderzoekers hebben aanbevolen dat de slaapduur voor een goede slaapkwaliteit zes tot zeven uren is.
Onderzoekers van de University of California Los Angeles hebben een epidemiologisch onderzoek gedaan bij de Tsamané-stam in Zuid-Amerika en de Hadza- en San-stammen in Afrika. Ze concludeerden via elektronische armbanden dat de stammen gemiddeld ze uren sliepen in de zomer en 7,5 uren in de winter. Hun natuurlijke keuze zonder wetenschappelijk medisch onderzoek klopt met het wetenschappelijke onderzoek.
Medicatie inname om slaapkwaliteit te verbeteren is tegenstrijdig, omdat medicatie ogenschijnlijk de persoon makkelijker in slaap doet vallen, maar de eerder besproken componenten (NREM en REM-slaap) verstoren. Daarom hebben patiënten die slaapmedicatie innemen ‘s morgens een gevoel van niet te zijn uitgerust. Verder zijn de slaapmedicaties die worden voorgeschreven verslavend na vier tot zes weken gebruik.
Het gebruik van alcohol om beter te kunnen slapen is ook contraproductief. Het eerste effect van alcohol op de hersenen is depressief, daarom kun je makkelijker in slaap vallen, maar het langdurige effect op het brein werkt storend en verslavend. De beste manier om de normale slaapproblemen te verhelpen, is om onderliggende problemen op te lossen.
*Als u verdere vragen heeft, kunt u contact maken met de schrijver van het artikel
Richenel Ellecom (899-6441/ramdas1947@yahoo.com), Psy.D., Dr.P.H., HSPP, is preventieve geneeskundige- en medisch voedingskundige specialist, alsook klinisch en forensische neuropsycholoog.