‘Historische’ ontwikkeling grondenrechten

door

DE KOP VAN het persbericht las als een oplossing voor een probleem dat al heel lang speelde. ‘Regering levert historische bijdrage aan ontwikkelingen van grondenrechten’, was de kop van het CDS-bericht. Het grondenrechtenvraagstuk, dat de inheemse en tribale volkeren raakt in de essentie van hun bestaan, duurt al zo lang Suriname onafhankelijk is. Dus een oplossing zou inderdaad historisch zijn.

In het persbericht staat: ‘Verder heeft de regering goedkeuring verleend aan voorstellen van de commissie Grondenrechten voor aanpassingen die in lijn zijn met nationale en internationale normen. Ook deze aangepaste wetgeving zal simultaan worden opgestuurd naar de Staatsraad en De Nationale Assemblee’. Het historische karakter kon aan deze zinsnede niet worden ontleed. Immers, er zijn over de jaren heen een aantal concepten van wetgeving die grondenrechten behelzen naar het parlement en de Staatsraad gegaan.

En toen kwam de reactie van de Vereniging van Inheemse Dorpshoofden in Suriname (Vids), die kennelijk wel heeft kunnen zien wat het historische karakter van deze wet zou zijn en ze kwamen tot de conclusie dat het kennelijk historisch slecht was. Als datgene wat zij noemen – want zij heeft enkele inhoudelijke bepalingen van de wet genoemd – klopt dan lijkt het karakter van de eerste conceptwet, die in overleg met de Vids was gemaakt, compleet weg.

Nu moet er eerst een wetenschappelijke studie komen naar de traditionele woon- en leefwijze van de inheemsen en tribalen. Mogelijk wil de regering daarmee vaststellen of er nog sprake is van een collectieve leefwijze. Maar wat absoluut apart is, is dat de wet de mensen niet zal erkennen, voordat zij als rechtspersoon zijn ingeschreven bij de Kamer van Koophandel en Fabrieken. En pas daarna kunnen de mensen, die als gemeenschap rechtspersoonlijkheid hebben, collectieve rechten aanvragen. Concessierechten blijven bestaan, maar worden niet vernieuwd of verlengd. Behalve dan als het algemene belang daarmee is gediend. Wat het algemene belang precies is, wordt volgens de Vids niet gezegd.

Deze wet zal nog naar De Nationale Assemblee moeten en dan zal daar hopelijk meer duidelijkheid komen in de memorie van toelichting over waarom de wet zoveel verschilt van de initiële wet die in 2021 als concept is aangeboden aan het parlement. Duidelijk moet worden waarom de gemeenschappen, die al zo lang het bos bewonen en het ook bewaken, nu eerst rechtspersoonlijkheid moeten hebben.

Wat heeft de regering gedaan met de bepalingen van het Internationaal Hof voor de Rechten van de Mens, die zijn vervat in ten minste drie vonnissen die de staat moet uitvoeren? Suriname heeft als enige zelfstandige land in de regio de grondenrechten van de inheemsen en tribalen niet erkend. Dus het land verkeert in de gelukkige omstandigheid vergelijkingsmateriaal te hebben voor de inrichting van zijn wet door te leren van de valkuilen van andere landen.

Maar zoals het initieel klinkt – en bij de inhoudelijke behandeling van de wet in DNA zal dat moeten worden bevestigd of ontkracht – lijkt het alsof iemand in zijn of haar kamer heeft gekeken welk soort wet de belangen van verschillende groepen zou behartigen om te kijken hoe de rechten van de inheemsen daarin te passen. Het zou juist andersom moeten.