Het doek lijkt te vallen voor de president en zijn VHP

door

Met nog ruim een maand te gaan tot de algemene verkiezingen van 25 mei 2025, lijkt het politieke draagvlak voor president Chan Santokhi en zijn partij, de VHP, steeds verder af te brokkelen. Aanleiding is een golf van kritiek op de regering naar aanleiding van recente infrastructurele projecten ter waarde van circa US$ 90 miljoen.
De samenleving werd binnen enkele dagen geconfronteerd met drie grote aanbestedingen: de rehabilitatie van de brug aan de Saramaccadoorsteek voor US$ 23 miljoen, de verharding van de weg van Southdrain naar Apoera voor US$ 43 miljoen, en het bouwrijp maken van kavels in het voormalige FAI-gebied in Jarikaba, Saramacca, voor US$ 23,5 miljoen.
Wijdverspreide verontwaardiging
De aankondiging van de projecten leidde tot wijdverspreide verontwaardiging. Vanuit de samenleving werd onbegrip geuit over de bestedingen, temeer daar de regering jarenlang heeft volgehouden dat er “geen geld is”, terwijl de bevolking moest zwoegen onder het zware IMF-aanpassingsprogramma.
De ophef werd versterkt door een kort geding, aangespannen door aannemingsbedrijf Baitali NV. Mede hierdoor zag de president zich genoodzaakt de projecten voorlopig op te schorten. Volgens de Communicatiedienst Suriname wordt de voortgang van de werken in Paramaribo en Saramacca aangehouden, in afwachting van verdere evaluatie en gelet op de gevoeligheid in de publieke opinie.
Vertrouwen beschaamd
President Santokhi trad in 2020 aan met een krachtige anticorruptieboodschap en beloofde afstand te nemen van het ‘friends and family’-beleid. Hij kreeg een breed mandaat van de bevolking: twintig zetels voor de VHP en een coalitie met onder andere de ABOP.
Vijf jaar later is er weinig over van dat vertrouwen. Al vroeg in zijn regeerperiode kwam de president onder vuur te liggen vanwege de benoeming van zijn echtgenote in de Raad van Commissarissen van Staatsolie. Een handeling die voorafgegaan werd door een aanpassing van de statuten van het staatsbedrijf. Later bleek ook dat er speciaal voor de first lady een instituut was opgericht, inclusief een eigen embleem met het officiële Surinaamse wapen. Ook kreeg de first lady verschillende functies in het staatsbestuur. Dit zorgde voor een storm van kritiek vanuit de samenleving. In de Surinaamse traditie houden first ladies zich veelal bezig met sociale projecten.
Ondanks felle kritiek uit de samenleving bleven velen aanvankelijk achter de president staan, vooral uit vrees voor een terugkeer naar het tijdperk-Bouterse. Maar na de vele schandalen zoals HPSG en NV Surfin lijkt het geduld van de samenleving inmiddels op te zijn.
Gebroken beloftes
De VHP-regering begon met een ‘200-dagenplan’ en stelde dat het IMF niet nodig was. “We kunnen het zelf doen”, klonk het in 2020. Uiteindelijk kwam het toch tot een akkoord met het IMF, waarmee een streng bezuinigings- en hervormingsprogramma werd doorgevoerd. Ondertussen bleven de beloofde hervormingen uit en reisden de president en zijn ministers veelvuldig de wereld rond, waarvan de concrete opbrengsten voor Suriname onduidelijk zijn gebleven.
De maatschappelijke onvrede lijkt nu te culmineren in deze laatste fase van de regeerperiode. Waar de VHP in 2020 de verkiezingen met veel bravoure won, is het sentiment anno 2025 compleet omgeslagen. De politieke werkelijkheid lijkt onontkoombaar: het doek lijkt langzaam maar zeker te vallen voor president Santokhi en zijn partij.
Verlies van vertrouwen in politiek en rechtsstaat
De samenleving lijkt in deze regeerperiode ook het vertrouwen te hebben verloren in de politiek, mede door de vele corruptieschandalen waarmee deze regering werd geconfronteerd. Deze corruptiezaken zijn niet of nauwelijks aangepakt, er hebben geen vervolgingen plaatsgevonden en als gevolg hiervan heeft men ook het vertrouwen verloren in de rechtsstaat.
Na vijf jaar regering-Santokhi lijkt het doek te zijn gevallen voor de president en zijn VHP. De vraag die rijst, is of de samenleving op 25 mei met deze regering zal afrekenen. Evenzeer rijst de vraag of de vicepresident zal terugkeren in het machtscentrum. Zal de Surinaamse traditie om niet vóór, maar tégen te stemmen, opnieuw de doorslag geven op 25 mei 2025?