Herdenking 180 jaar Boeroes in Suriname

door

Op 20 juni 2025 is het precies 180 jaar geleden dat een groep Nederlandse boeren – later bekend als de Boeroes – aankwam in Suriname (Voorzorg en Groningen te district Saramacca). Deze migratie begon in 1845 met de aankomst van vier schepen, die in totaal 384 personen naar de kolonie Suriname brachten. 

De groep stond onder leiding van de dominees, van den Brandhof, Copijn en Betting. In de archieven wordt deze kolonisatie aangeduid als een Europeesche kolonisatieproeve. Dit experiment had als doel om te onderzoeken of Europese landbouwers in de tropen aan landbouw konden doen, vooruitlopend op de afschaffing van de slavernij.

Wat begon als een kolonisatieproject, eindigde voor velen in een hard bestaan vol ontberingen. De helft van de groep overleed binnen zes maanden, en hierna trokken de overlevenden naar de omgeving van Paramaribo. Daar hielden zij zich voornamelijk bezig met landbouw en veeteelt. Met de uitbreiding van de stad in de vorige eeuw verkochten velen hun gronden. In de decennia die volgden hebben hun nakomelingen zich geleidelijk geintegreerd in alle lagen van de Surinaamse samenleving, van het bedrijfsleven tot de overheid.

Ter behoud van dit bijzondere, vaak onderbelichte erfgoed, richtte een aantal nazaten – waaronder de bekende historicus dr. André Loor – de Stichting Sranan Boeroe op. Deze stichting zet zich in voor de documentatie en verspreiding van de geschiedenis van de Boeroes in Suriname.

De Nederlandse fotograaf Ton Groot Haar raakte via zijn vriendschap met Karin Sitalsing – nicht van dr. Loor en auteur van het boek ‘Boeroes’ – gefascineerd door het verhaal. Toen hij ontdekte dat deze geschiedenis in Nederland vrijwel onbekend is, besloot hij in 2024 naar Suriname te reizen. Daar portretteerde hij de laatste nog levende afstammelingen van de oorspronkelijke groep uit 1845, en sprak met hun nazaten. Deze ontmoetingen legde hij vast in woord en beeld in het fotoboek “De Grote Boom”, genoemd naar de bekende boom aan de Verlengde Gemenelandsweg in Paramaribo.

Het boek wordt op 18 juni 2025 officieel gepresenteerd in het Nationaal Archief Suriname (NAS).  Verder zal op deze dag een lezing worden verzorgd door de auteur en historica dr. Cynthia McLeod. Zij gaat in op de historische context van de aankomst van de kolonisten, de ontvangst door het toenmalige bestuur, het gebrek aan voorbereiding en de integratie van deze groep in de Surinaamse samenleving.

Het fotoboek van Ton Groot Haar vormt ook de basis voor een gelijknamige foto-expositie, samengesteld in samenwerking met het NAS. De tentoonstelling bevat rijk geïllustreerde toelichtingen bij de foto’s en is daardoor ook zeer geschikt als lesmateriaal. Het NAS ontwikkelt een educatief programma, zodat scholieren uit heel Suriname de expositie kunnen bezoeken. Bij de tentoonstelling verschijnt bovendien een informatiebrochure met een beknopt historisch overzicht van de Boeroes.

..