Herdenking 180 jaar boeroes in Suriname: ‘Als men het heeft over de Surinaamse bromkidyari wordt deze groep vaak niet genoemd’

door

Tekst en beeld Valerie Fris

GRONINGEN — “Ik heb zelf weinig van de geschiedenis van de boeroes meegekregen op school”, vertelt Martin Loor, bestuurslid van stichting Sranan Boeroes, aan de Ware Tijd. Vrijdag werd te Groningen in district Saramacca 180 jaar vestiging van de boeroes in Suriname herdacht. Het was na dertig jaar weer een eenmalige nationale vrije dag.

“Als men het heeft over de Surinaamse bromkidyari wordt deze groep vaak niet genoemd. Misschien komt het omdat ze een kleine groep zijn of omdat ze zo goed geïntegreerd zijn in de maatschappij”, zei Michiel Bierkens, zaakgelastigde op de Nederlandse ambassade.

“We respecteren elkaar in Suriname ondanks elementen die anders willen doen voorkomen en lafaards die veelal vanuit Nederland, anoniem op sociale media zitten te stoken”Erick Rijsdijk

Behalve in Suriname is ook in Nederland weinig over hen bekend. Bierkens hoopt dat in Nederland meer bekendheid zal komen over de Nederlanders die naar Suriname zijn gekomen om onderdeel van het land te zijn.

Vestiging

Bij aanvang van de activiteiten in Groningen vertelde Erick Rijsdijk, voorzitter van stichting Sranan Boeroes dat er in 1845 384 arme boeren onder leiding van dominee Arend van den Brandhof naar Suriname kwamen. “Ze waren op contract gekomen via de dominee, maar waren geen kolonisten, want ze hebben niets gekoloniseerd. De boeren hadden geen slaven; ze verrichten hun eigen arbeid op het land”, verduidelijkte Rijsdijk.

Toen ze aankwamen met een boot bij de plaats Voorzorg in Saramacca waar ze zich zouden vestigen, waren er geen woningen maar pinahutten. In eerste instantie weigerden de boeren van boord te gaan, maar de dominee wist ze te overtuigen. Twee weken na aankomst brak er een epidemie uit, waardoor in de eerste zes maanden de helft van de boeren kwam te overlijden. “Ze moesten er onder barre omstandigheden het beste van maken. Uitdagend was het wel”, stelde Rijsdijk.

Loor vulde aan: “Niemand was geïnteresseerd in de boeren, ook de overheid niet. Eigenlijk was iedereen blij dat ze ver buiten Paramaribo werden gedumpt.” Rijsdijk en Loor, beiden nazaten van de boeroes, zeggen zich bevoorrecht te voelen dat ze deel mogen uitmaken van de smeltkroes in Suriname. “We respecteren elkaar in Suriname ondanks elementen die anders willen doen voorkomen en lafaards die veelal vanuit Nederland, anoniem op sociale media zitten te stoken”, zei Rijsdijk nog.

Kritische noot

Dertig jaar geleden was deze dag ook een eenmalige nationale vrije dag, zei Loor. Maar zowel voor hem als voor Rijsdijk hoeft dat niet. “We zouden in Suriname ernaar toe moeten om op één dag, gezamenlijk, de aankomst van alle bevolkingsgroepen te vieren. Het is ook niet te doen om een vrije dag aan te vragen, want dat gaat ten koste van de economie. Overigens, dan hebben alle moksi of dogla dan ook een dag, want die vallen overal erbuiten”, aldus Rijsdijk.

Een andere kritische noot van hem was de visumaanvraag voor kort verblijf in Nederland. “Wij zijn trotse Surinamers, maar we willen ook een keer naar Nederland. Sommigen willen er studeren en sommige willen er heen om gezondheidsredenen. Maar ondanks de bijzondere band met Nederland moeten wij op een denigrerende manier een visum aanvragen, terwijl burgers van de meeste landen in het Caribisch Gebied visumvrij naar Nederland kunnen”, haalde Rijsdijk kritisch aan. Hij en Loor hopen dat dit binnenkort verandert.

Het duo was enorm verheugd om te zien hoe goed de Boeroe-dag te Groningen was bezocht. Loor: “Hoewel het moeilijk gaat in het land geef ik als boodschap mee om alsjeblieft niet op te geven. Werk hard, klaag niet teveel, wacht niet op de overheid met alles … dan komt het wel terecht. Een vlieger gaat alleen met tegenwind op.”

Bij de activiteiten waren ook districtscommissaris Mitchel Wongsodikromo van Saramacca en minister Henry Ori van Onderwijs, Wetenschap en Cultuur aanwezig. President Chandrikapersad Santokhi had wegens ziekte afgemeld.

Er werd ook een krans gelegd bij het monument ter nagedachtenis van de vestiging van de boeren in Suriname.