HAKRINBANK KLOKKENLUIDER BESCHERMD DOOR RECHTER

Het recente vonnis van kantonrechter Clayton Wallerlei waarin de arbeidsovereenkomst van een vrouwelijke medewerker van de Hakrinbank niet werd ontbonden, markeert een zeldzaam, maar cruciaal kantelpunt in de Surinaamse rechtspraktijk. De vrouw werd erkend als klokkenluider, handelde volgens de rechter terecht, en werd vervolgens onvoldoende beschermd. De rechter kwalificeerde het gedrag van de banktop als intimiderend en verklaarde dat de interne meldprocedure zodanig ondeugdelijk was ingericht, dat bescherming “illusoir” werd. Voor het eerst is er recht gesproken in een zaak die pijnlijk illustreert hoe een werknemer die misstanden aan de orde stelt, in plaats van beschermd, juist geïsoleerd, aangepakt en gestraft wordt.
Wie denkt dat dit een op zichzelf staand incident betreft, vergist zich. De afgelopen drie jaar hebben verschillende signalen aangetoond dat er structurele problemen zijn bij de Hakrinbank, niet alleen op het gebied van personeelsveiligheid, maar ook in het functioneren van het bestuur en het respecteren van juridische kaders.
De zaak begon in mei 2021 toen een medewerkster via het interne klokkenluidersplatform melding maakte van vermeende seksuele intimidatie door de algemeen directeur. Zij deed dat niet lichtvaardig: er zouden minimaal vier vrouwelijke collega’s zijn geweest die haar soortgelijke ervaringen toevertrouwden. In plaats van dat de bank haar bescherming bood, werd ze kort na haar melding door dezelfde directeur geconfronteerd. Hij beschuldigde haar van het delen van vertrouwelijke informatie, waarna ze een schriftelijke waarschuwing kreeg. De druk leidde tot langdurig ziekteverzuim.
In de rechtszaak betoogde de bank vervolgens dat de vrouw juist zélf grensoverschrijdend gedrag zou hebben vertoond en vroeg om beëindiging van haar dienstverband. De rechter ging daar niet in mee. Integendeel, de manier waarop de melding was afgehandeld werd als schadelijk, onveilig en juridisch onhoudbaar aangemerkt.
Maar dit vonnis staat niet op zichzelf. Wie het dossier rond de Hakrinbank nauwgezet heeft gevolgd, ziet een patroon van zwijgen, afschermen en wegkijken. In april 2022 meldde Dagblad . dat slachtoffers van seksuele intimidatie bij de bank nooit door het externe onderzoeksbureau zijn gehoord. Een vorm van ‘intern onderzoek’ die eerder doet denken aan institutionele dekking dan aan waarheidsvinding.
In juni 2022 stelden analisten de vraag of de bank zich net als de Surinaamse Postspaarbank (SPSB) had laten gebruiken voor politieke of persoonlijke agenda’s. Een zorgwekkende suggestie die vragen opriep over de onafhankelijkheid van het management.
In juli 2022 liet het Openbaar Ministerie weten dat het geen strafrechtelijk onderzoek zou starten tegen de CEO van de bank, ondanks de meldingen over seksueel grensoverschrijdend gedrag. De reden? De benodigde wetgeving over seksuele intimidatie op de werkvloer was nooit aangenomen. Een institutioneel vacuüm waarin daders worden beschermd door stilstand van wetgeving, en slachtoffers nergens heen kunnen. Advocaten wezen op het belang van civielrechtelijke stappen, maar ook die bleken in de praktijk uiterst kwetsbaar – totdat deze uitspraak er kwam.
Intussen gonsde het in de bank zelf. In maart 2023 volgde het ontslag van meerdere stafleden. Eerst stapte een vrouwelijk staflid op, kort daarop volgden andere medewerkers. De sfeer binnen de instelling stond al langer onder druk, zo blijkt uit verschillende verklaringen. De cultuur van angst, onderdrukking en onveiligheid werkte door op alle niveaus.
In diezelfde maand bracht Dagblad . een ander alarmerend feit aan het licht: de bank had een vrijwaringsbrief afgegeven die het gerechtelijke beslag in een civiele zaak effectief ondermijnde. Daarmee raakte de bank niet alleen in opspraak vanwege interne misstanden, maar werd ook haar rol als integere financiële instelling ter discussie gesteld.
Het recente vonnis van rechter Wallerlei is dus veel meer dan een individuele overwinning. Het is een juridische correctie op jarenlange institutionele laksheid. Het is een erkenning dat melders van misstanden niet vogelvrij zijn. Maar vooral is het een oproep aan werkgevers, toezichthouders en wetgevers om hun verantwoordelijkheid eindelijk serieus te nemen.
Suriname kent geen formele klokkenluiderswetgeving. Er is geen wettelijk beschermingsmechanisme voor werknemers die onrecht aan de kaak stellen, noch een onafhankelijk meldpunt dat boven de hiërarchieën van bedrijven of overheidsinstellingen uitstijgt. Ook is er nog altijd geen wettelijke bepaling die seksuele intimidatie op de werkvloer strafbaar stelt. Deze juridische leemte heeft geleid tot de huidige situatie waarin slachtoffers zwijgen uit angst voor verlies van inkomen of reputatie, en daders zich verzekerd weten van onschendbaarheid.
Dit vonnis doorbreekt dat stilzwijgen. Het stelt een voorbeeld, maar het is aan de samenleving om dit precedent te benutten en te versterken. Niet alleen door juridische verankering, maar ook door een cultuurverandering waarin bedrijven begrijpen dat goed bestuur niet draait om PR, maar om verantwoordelijkheid, veiligheid en integriteit.
The post HAKRINBANK KLOKKENLUIDER BESCHERMD DOOR RECHTER ..

...