‘Hajary mag er zijn en laat Hajary klinken’

door

“Ik denk dat we Majoie echt een eerlijke, waardige plek hebben gegeven met haar muziek en boodschap. Dit smaakt echt naar meer! Hajary mag er zijn. Laat haar klinken, laat Suriname klinken! Ik voel me helemaal warm van binnen, ik heb genoten van elk moment dat we haar muziek mochten uitvoeren.” Zo reageerde koordirigent Jaïr Konter vrijdagavond enthousiast na de uitvoering van ‘Da Tori Fu Freida’ in de Kathedrale Basiliek door Muziekschool Bellas Artes Viool Ensemble in samenwerking met het Eddy Snijders Orkest, de School voor Jong Talent Suriname en de Kathedrale Koorschool.

Tekst en beeld Sharon SinghADVERTISEMENT

Het concert was een oratorium van de Surinaams-Franse pianiste en componiste Majoie Hajary. Voor deze gelegenheid werd het deel over Goede Vrijdag gekozen uit haar ‘Da Pinawiki’, een indrukwekkend muziektheaterstuk dat het Lijdensverhaal muzikaal vertelt. De hoofdact was fenomenaal, maar ook het voorprogramma mocht er wezen. De jongeren zongen bekende nummers die passen in de Lijdenstijd.

“Het was altijd een grote wens van Majoie om haar werk in Suriname te zien. Helaas, dat is tijdens haar leven niet echt gebeurd”Chandra van Binnendijk

Ondanks haar Westerse opleiding en de soloconcerten die ze over de hele wereld gaf, bleef Hajary altijd trouw aan haar roots: Surinaamse muziek en invloeden zitten overal in haar werk verweven. “Om het even in het Engels te zeggen: Hajary is a force, a force to be reckoned with”, zei Konter met een brede glimlach.

Inspiratie

En hij was zeker niet de enige die onder de indruk was. Ook monseigneur Karel Choennie, die het project zelf op gang heeft gebracht, was diep geraakt. “Ik ben er helemaal stil van geworden”, vertrouwde de bisschop, zichtbaar ontroerd door de uitvoering van Hajary’s oratorium in de kathedraal, de Ware Tijd toe. “Ik weet eigenlijk niet zo heel veel van muziek, maar toen ik hoorde dat Ellen de Vries bezig was met een boek over het leven van Majoie Hajary ben ik meteen gaan zoeken naar haar muziek.”

De kerkleider raakte geïnspireerd door wat hij hoorde en wilde graag de School voor Jong Talent Suriname erbij betrekken. De uitvoering liet hij vervolgens over aan de mensen met verstand van zaken: Jaïr Konter, dirigent Albert Arens en pater Esteban Kross. “Het bleek een veel groter project dan we dachten en de tijd was krap”, vertelde de bisschop. “Dus we hebben besloten om alleen de vrijdag eruit te lichten. Maar eigenlijk is het oratorium bedoeld voor de hele week: het begint bij Palmzondag, dan de veroordeling, het lijden, de dood en uiteindelijk de verrijzenis. Dat stuk komt nog.” Het is zijn grote wens om ooit het hele werk in één keer te kunnen opvoeren.

Hoewel het concert eenmalig was, vond de bisschop vooral belangrijk dat het is vastgelegd. “Dit is Surinaams cultureel erfgoed. Toen ‘Da Pinawiki’ in 1973 werd opgevoerd, was het geluid nog niet zo goed. Nu wel. Nu klinkt het zoals het hoort.”

Zwaar kaliber

Hajary werd in 1921 geboren in Paramaribo, als dochter van een Hindostaanse vader en een Creools-Chinese moeder. Ze heeft haar muziek over de hele wereld gedeeld, met tal van soloconcerten op verschillende continenten.

Twintig jaar geleden portretteerde de Surinaamse zangeres, pianiste en dirigente Liesbeth Peroti, Hajary in een filmproject. “Ik maakte lange tijd geleden kennis met haar muziek, vooral haar pianospel. Ze was van enorm kaliber.”

Volgens Peroti vraagt het begrijpen en uitvoeren van Hajary’s werk om een diepere kennis. “Ze was een geweldige componiste, maar er zijn zeker voorwaarden om haar muziek goed te kunnen interpreteren.”

Als eerbetoon aan Hajary, die destijds in Frankrijk woonde, werd er een speciale uitvoering van haar composities georganiseerd. “We wilden haar graag naar Suriname halen als eregast en hebben haar uitgenodigd, maar ze wilde niet komen. Wat wel bijzonder was, is dat ze me wilde spreken en dat is ook terug te horen in het portret … haar stem klinkt daar.” Daarnaast ontving Peroti verschillende composities van Hajary, waaronder de Surinaamse rapsodie, waarin de ‘perun perun‘ duidelijk te herkennen is.

De reacties van het publiek vrijdag bevestigen de kracht van Hajary’s muziek: de mensen smachten naar meer. En de dirigent begrijpt dat maar al te goed. “Surinamers moeten zich realiseren wat we in huis hebben. Het klassiek minnende publiek in Suriname luistert vaak naar westerse componisten als Bach en Beethoven. Het is dan ook iets bijzonders om nu de werken van deze Surinaams-Franse componiste te kunnen horen.”

Ingetogen

Tolin Alexander, regisseur van ‘Da Tori Fu Freida’, legde uit dat hij zich tot doel had gesteld de handelingen precies weer te geven zoals de componiste die heeft geschreven. “Aan het einde van het concert liepen de koorleden en muzikanten één voor één de zaal uit, terwijl …