Grootste uitdaging Surinaams bos is kwaliteit behouden en verbeteren

door

Suriname staat bekend als één van de meest beboste landen ter wereld en speelt een cruciale rol in de wereldwijde strijd tegen biodiversiteitsverlies en klimaatverandering. President Chandrikapersad Santokhi heeft tijdens de zestiende Conferentie van Partijen (COP16), die van 21 oktober tot en met 1 november in Cali, Colombia werd gehouden opgeroepen tot wereldwijde samenwerking op het gebied van bescherming van de biodiversiteit en duurzame ontwikkeling.
Tekst Kevin Headley

Beeld Reuters / Luisa Gonzalez
Santokhi benadrukte de essentiële rol van Suriname in de bescherming van de natuurlijke rijkdommen van de wereld. “Onze bossen, de longen van onze planeet, zijn niet alleen koolstofputten. Ze zijn de oorsprong van het leven”, onderstreepte het staatshoofd. “We hebben niet alleen ons natuurlijk erfgoed gered, maar ook de kracht ervan benut voor duurzame ontwikkeling.”

“Verstandig beheer van het bos en de natuur is een deel van het antwoord op het tegengaan van klimaatverandering”
Rudi van Kanten
De oproep van de president voor wereldwijde samenwerking op het gebied van biodiversiteitsbescherming en duurzame ontwikkeling wordt positief ontvangen, zegt Tropenbos Suriname-directeur Rudi van Kanten tegen de Ware Tijd. “Suriname mag zich erop beroepen dat we het meest beboste land ter wereld zijn en zelfs koolstofnegatief zijn. Maar we moeten ervoor zorgen dat dit zo blijft en werken aan de kwaliteit van ons bos.”
Dat is momenteel een serieus punt van zorg, omdat het land weliswaar veel bos heeft, maar de FAO-definitie van bos ook bos van lage kwaliteit meerekent. De uitdaging voor Suriname is dus om de kwaliteit te behouden of te verbeteren. En daarvoor zijn goede planning en goede organisatie nodig.
Onder bos wordt niet alleen verstaan de bomen, maar ook andere planten, dieren, de lucht boven het bos, de bodem en het water van kreken en rivieren. Het is bekend dat sommige gebieden ernstig vervuild raken door goudwinning met kwik en cyanide. Daarnaast worden er nu wegen aangelegd in het bos zonder toestemming van de overheid, wat illegale praktijken, zoals houtkap, jacht en ongecontroleerde goudwinning faciliteert en het bos verder vernietigt.
Uitdagingen in beschermde gebieden
De COP16 verwijst naar de zestiende conferentie van het Verdrag voor Biologische Diversiteit. Deze bijeenkomst bracht vertegenwoordigers van landen wereldwijd samen om de uitvoering van het Kunming-Montreal Global Biodiversity Framework te bespreken. Dit verdrag, dat in 2022 werd aangenomen, omvat ambitieuze doelen voor het behoud van biodiversiteit, waaronder de bescherming van 30 procent van de aarde, zowel op land als in zee, tegen 2030.
Santokhi gaf tijdens zijn toespraak aan dat Suriname internationaal voorop loopt in het biodiversiteitsbeleid en als eerste land in de regio zijn nationale biodiversiteitsstrategie en actieplan heeft afgestemd op het Kunming-Montreal Global Biodiversity Framework. “Het is een goed teken”, zegt Van Kanten.
“Beschermde gebieden brengen echter ook extra verantwoordelijkheid met zich mee. We moeten ervoor zorgen dat de mensen die in deze gebieden wonen op een verantwoorde manier in hun levensonderhoud kunnen voorzien. Neem bijvoorbeeld het Brownsberg Natuurpark: de lokale bevolking verdient er weinig aan en door de goudwinning in en rondom het park is er sprake van ernstige milieuvervuiling. Ook in het Centraal Natuurreservaat zijn er problemen door illegale houtkap. Het is een ambitieus plan, maar met goede uitvoering kunnen zeker positieve resultaten worden behaald.”
Effectief milieutoezicht
Suriname heeft een Milieuwet en nu ook officieel een Nationale Milieu Autoriteit. Als de autoriteit goed gaat functioneren, kan het land volgens Van Kanten een flinke stap vooruit maken in de controle op het bos. “Ook is de toekenning van collectieve grondenrechten aan de inheemse en tribale volkeren cruciaal. Suriname is het enige land in Zuid-Amerika dat deze rechten nog niet officieel heeft erkend. Dit gemis betekent een groot risico voor het behoud van tradities en kennis. Bij deze groepen dreigt veel kennis verloren te gaan, omdat jongeren vaak een ander leefpatroon en weinig mogelijkheden hebben om op een duurzame manier inkomsten te verdienen in hun eigen gebied.”
In de goudsector, die kan worden gezien als de meest destructieve sector voor het bos, zijn bijvoorbeeld veel marrons betrokken, vaak bij gebrek aan andere inkomensmogelijkheden. Naast de menselijke aspecten lijdt ook de natuur zelf: planten en dieren worden bedreigd door onverantwoord bosgebruik.
Van Kanten: “Het is jammer dat bos- en milieubeheer niet onder hetzelfde ministerie vallen. Het zou efficiënter zijn om beide sectoren onder één ministerie te brengen. Ook is het teleurstellend dat de Bos- en Natuur Autoriteit, die al in 2007 was gepland, nog steeds niet is opgericht. Met een centrale autoriteit zouden controle en toezicht veel beter kunnen worden uitgevoerd.”
Momenteel heeft de Stichting voor Bosbeheer en Bostoezicht wel de middelen om te opereren, maar ze  moet worden versterkt. Echter, de afdeling Natuurbeheer is sterk verzwakt en voert nauwelijks nog veldoperaties uit, vertelt Van Kanten. Hij vindt dat mijnbouw- en bosbouwactiviteiten …