Grondwet, natuurlijke rijkdommen en politici

door

‘Alle natuurlijke rijkdommen en hulpbronnen zijn eigendom van de natie en die heeft het onvervreemdbaar recht om daarvan volledig bezit te nemen ten einde deze aan te wenden voor de economische, sociale en culturele ontwikkeling van Suriname’. Dit staat in artikel 41 van de Grondwet. In de afgelopen 48 jaar zijn heel wat van de natuurlijke rijkdommen en hulpbronnen in ontwikkeling gebracht. Echter, er kan niet worden gezegd dat er inhoud is gegeven aan artikel 41, gezien de toenemende armoede en de aanhoudende vlucht van de samenleving uit Suriname.
Tekst Kenneth Sukul

Beeld Silvano Mello
Dat ondanks de bauxietsector gedurende honderd jaar exploitatie Suriname niet tot ontwikkeling is gebracht, kan worden toegeschreven aan het feit dat de overeenkomsten werden gemaakt met Alcoa tijdens de koloniale tijd. Nederland was toen afhankelijk van de financiële hulp (Marshallhulp) van de Verenigde Staten en was de politiek waarschijnlijk daardoor niet in de positie Suriname te helpen om in joint venture met Alcoa de geïntegreerde aluminiumindustrie op te zetten.

“Geen enkel assemblee lid of regering en zelfs de “nieuwe” politici voelt zich geroepen om onderzoek te doen naar de waarheid”

Suriname had in die honderd jaar genoeg ervaring opgedaan om te weten hoe het anders moet. taatsolie is nog steeds het voorbeeld hoe het anders kan en de Hakrinbank, met 51 procent aandelen voor de staat en 49 procent voor particulieren de kroon. En toch blijkt door de handelingen van opeenvolgende regeringen (politici) dat Suriname nog steeds een kolonie is.
De goudsector
Al in 1986 was Grassalco begonnen met de goudproductie in het Gross Rosebel-gebied, maar moest vanwege de Binnenlandse Oorlog haar activiteiten stil leggen. Na 1992 werd in de concessie van Grassalco, aan het buitenlandse bedrijf ‘Golden Star’ exploratierecht geven. In 1994 kocht de Canadese Cambior 50 procent van de rechten van Golden Star en in 2002 de rest.
In de overeenkomst die Cambior met Suriname sloot, is bij staatsbesluit van 27 december 2002 no 115, het volgende vastgelegd: Grassalco, eigenaar van de concessie, zal afzien van de 20 procent aandelen van de inmiddels opgerichte werkmaatschappij, Rosebel Gold Mines NV door Cambior.
Die aandelen zou Grassalco “krijgen” door vooruitbetaling van toekomstige royalty’s aan Grassalco door Cambior. De staat zou bij de aanvang van de productie 50 A-aandelen ontvangen van Cambior, zijnde 5 procent van de totale aandelen en 2000.000 B-aandelen.
De staat zou verder inkomstenbelasting ontvangen die niet boven 45 procent mocht komen. Grassalco ontving 2.500.000 US dollar van Cambior om afstand te doen van de concessie. Tot heden hebben opeenvolgende regeringen de samenleving niet geïnformeerd wat zij met de B-aandelen hebben gedaan.
Nalatigheid politici
De afgelopen 21 jaar is veel geschreven over het slechte beleid in de goudsector en naar corruptie riekende overeenkomsten met de grote goudbedrijven. Geen enkel assembleelid of regering en zelfs de ‘nieuwe’ politici voelt zich geroepen om onderzoek te doen naar de waarheid.
De enige reactie op de laatste beschuldiging van fraude door de regeringen vanaf 2002 kwam van Gregory Rusland, de ex-minister van Natuurlijke Hulpbronnen. Echter, zijn verhaal strookte niet met de waarheid.
Rusland verklaarde dat hij geen kennis droeg van het bestaan van B-aandelen van Rosebel Gold Mines en dat volgens wijlen minister Humphrey Hildenberg Suriname had afgezien van aandelen in Cambior, omdat het land het financieel niet kon opbrengen. Cambior is in 2006 tijdens het ministerschap van Rusland overgenomen door Iamgold en als minister, verantwoordelijk voor de eigendommen van de samenleving, hoorde hij de overeenkomst tussen de staat en Cambior te kennen.
Dit gehalte van zijn verantwoordelijkheid kwam vooral tot uiting in 2009 toen hij een goudconcessie in het Brownsberg-reservaat uitgaf. Op de vraag van journalisten hoe hij dat kon doen, verklaarde de minister dat hij de beschikking niet had gelezen vóór het tekenen daarvan. Van de verplichting tot intrekking van de concessie heeft Rusland toen ook niets geweten.
Volgens interne stukken van Cambior blijkt dat zij 85 miljoen US dollar heeft geïnvesteerd in Rosebel Gold Mines. In het rapport van de artikel 4 IMF-commissie van 2002 staat dat volgens de regering Venetiaan Cambior van plan was honderd miljoen US dollar in het bedrijf te investeren. In het rapport van 2004 staat dat de investering 175 miljoen US dollar was.
Wat nergens staat is wat de waarde was van de kapitaalgoederen die Cambior uit Guyana naar Gross Rosebel mocht halen. In dat jaar had volgens de regering Cambior ruim achtduizend kilogram goud geproduceerd. Dat de productie hoger was, valt niet te betwijfelen. Omdat het dividend van de B-aandelen alleen mag worden uitbetaald als dat deel van de opbrengsten ook buiten beeld blijft. Suriname heeft daardoor minder winstbelastingen en royalty’s ontvangen.
Grassalco (lees Suriname) heeft door het verbod om de aandelen te ontvangen, in de afgelopen 21 jaar minimaal 33.000 kilogram goud verloren. In geld uitgedrukt is dat minimaal één miljard US dollar. Daarnaast heeft de overheid, door …