GRONDBELEID IS PRESIDENTIEEL BELEID

Grondbeleid als bestuursonderdeel lijkt onbestuurbaar. De problemen op dit onderdeel zijn niet van vandaag. Sedert minstens 1948, spelen grondproblematiek en grondbeleid een rol in de politieke uitdagingen. Aan de ene kant lijkt de waarde die vertegenwoordigd wordt door personen die niet in verhouding verdienen, een uitdaging. Maar datzelfde zou gelden voor bijvoorbeeld de bestuursorganen verantwoordelijk voor mijnbouwconcessies en voor vergunningen, hoewel ook daar corruptie en incompetentie niet volledig uitgebrand zijn, hebben wij als land daar niet met bijna onbestuurbaarheid te maken.
Onderminister Ramsukul van Grondbeleid en Bosbeheer, die eerder met een hervormingsopdracht als directeur optrad, is vrij open over de uitdagingen. Dubbele uitgiften, advocaten die niet bij rechtszaken namens het ministerie verschijnen, bewust verkeerde rapportages door zowel ambtenaren als door actoren. Ramsukul erkent ronduit: “Er zijn de afgelopen jaren talloze onrechtmatige gronduitgiftes gedaan, ook onder het huidige kabinet.”
Politiek gezien heeft de regering Venetiaan III, het voortbestaan van dit probleem gecompliceerd en bestendigd. Venetiaan heeft om een weerbarstige coalitie voort te laten bestaan, geprobeerd misstanden met de mantel der liefde te bedekken. De wind die het Kabinet anderszins economisch in de zeilen had en de reputatie voor integriteit van de toenmalige president, maar ook een stuk actieve campagnevoering, zorgden ervoor, dat in de publieke beleving, grondbeleid los gezien werd van presidentieel beleid.
In zekere zin laat de regelgeving een dergelijke psychologische opsplitsing toe. Gronduitgifte wordt volgens de gronddecreten, ondertekend door de minister, met grondzaken belast. De president kan in die zin proberen zijn handen in onschuld te wassen. Anderszins benoemt en ontslaat de president niet alleen die minister, maar ook het geheel ambtelijk apparaat dat daaronder valt.
Bouterse is er twee kabinetten lang mee omgegaan, door een roulettespelletje te maken van de ministerspost en van de hoge functies bij GLIS-MI. De caroussel draaide met duizelingwekkende snelheid en net zo hard als politieke gunsten en steekpenningen, de staat Suriname van domeingrond ontbloten, net zo hard bleef Bouterse ook zijn handen in onschuld wassen, roepend en verwijzend naar ‘grondproblematiek’ en alsmaar beterschap belovend.
Santokhi heeft een tussenweg gekozen. Net als Venetiaan, heeft hij het ministerie in beheer gegeven aan een coalitiepartner en een tijdje geprobeerd afstand te houden. Ook onder Santokhi zijn zowel GBB als GLIS-MI onderdeel geweest van een onophoudelijke stoelendans.
En hoewel Bouterse bekend stond om de grotere leugens ‘Mi no kir no wan sma’, ‘Ik ga die koers omlaag brengen, geloof me’, is Santokhi bekend om de veelheid en het gemak van loze beloften.
Met dank aan zijn politieke tegenstanders, circuleert op sociale media voortdurend het beeld van een brullende en grommende kandidaat Santokhi, die jongeren belooft, dat zij ieder een stukje grond zullen krijgen en dat als hij aan de macht komt, hij ervoor gaat zorgen, en dat ze dat recht zelfs bij de rechter kunnen afdwingen. Zo recent als in de jaarrede van 2023 beloofde hij wederom: “Elke Surinamer heeft recht op een stuk grond, en hoeft zich geen zorgen te maken, dat dit door omstandigheden zal worden afgepakt.” De reden dat Santokhi die belofte doet en blijft herhalen, is omdat hij weet dat grondbeleid, presidentieel beleid is. Het is de president die de functionarissen benoemt en ontslaat, die het beleid uitvoeren. Het is de president die de regeringsraad aanstuurt en de prioriteiten in het land vaststelt. Het is de president die een maatregel als grondconversie introduceert, waardoor domeingrond voor eeuwig uit de boezem van de staat, naar het privévermogen verdwijnt van aanvragers. Het is de president die voor de grondconversie-unit, integere en efficiënte functionarissen met deskundigheid bereid heeft gevonden, maar met het domeinkantoor Grondzaken en met GLIS-MI, sukkelt. Het is de president die een online aanvraagprocedure goedgekeurd heeft die niet aan de wet voldoet, voor domeingrond aanvragen. Het is de president die politieke fanfare maakt met het verstrekken van honderden grondpapieren, die geen beschikkingen zijn, maar bereidheidsbrieven. Het is de president die billboards over politiek succes goedkeurt als campagne, maar geen campagne voert over hoe de exacte aanvraag van domeingrond precies verloopt. Het is de president die bij grondconversie geen anti-corruptiecheck of herkomst van grond geïmplementeerd heeft, om politici die zich aan domeingrond vergrepen hebben, geen eigendom te gunnen door corruptie in het verleden.
Wanneer politieke verantwoording wordt genomen, door de politiek verantwoordelijke, namelijk de president, zetten wij de eerste stap om te corrigeren wat Venetiaan scheef heeft laten groeien, wat Bouterse bemest heeft en wat onder Santokhi volledig overwoekerd geraakt is: grondbeleid staat en valt met de verantwoordelijkheid die de hoogste functionaris van staat neemt, in de correctie en de hervorming ervan. In het wegnemen van de misstanden. In de juridische procesgang geen one-man-show te laten zijn. In undercover operaties en ernstige misdrijfveroordeling voor schuldigen aan corruptie. In verklaringen van inkomen en …

...