Gewetenloosheid in combinatie met macht is de doodsteek voor een rechtssysteem

door

Wetten en regels zorgen ervoor dat in een samenleving elk mens zich prettig en veilig kan voelen. Er zijn echter ook mensen die zich niet aan wet en regel houden en strafbare feiten plegen. Deze mensen worden opgepakt en berecht en in de gevangenis geplaatst, om de samenleving te beschermen. Gevangenisstraf kan ook dienen als vergelding voor het slachtoffer dus om aan te geven dat de daad niet onbestraft blijft. De  straffen die er worden opgelegd, kunnen anderen afschrikken om ook criminele activiteiten te ondernemen. 

Iedereen hoort de rechtsstaat te respecteren. Vooral degene in de hoogste functie (president) moet hierin het goede voorbeeld geven. Trump heeft recent laten zien dat hij de rechtsstaat niet respecteert door gevangenen die voor hun wandaden waren berecht en hun straf uitzaten, gewoon weer vrij te laten. Dit is niet alleen een zeer slecht voorbeeld naar het volk toe maar het zegt ook woordeloos: ”Ik heb lak aan het volk, ik heb de macht en doe wat ik wil.”  

De rechtsstaat  heeft principes, ze proberen eerlijk te berechten en onafhankelijke uitspraken te doen. Een rechtstaat garandeert dat de overheid gebonden is aan wetten en dat burgers rechten en vrijheden hebben die worden beschermd. Wanneer dit niet het geval is, kan de overheid haar macht misbruiken met het gevolg dat burgers niet beschermd zijn. Dit kan leiden tot willekeurige arrestaties, schending van mensenrechten, corruptie en een gebrek aan transparantie. 

De eerste machthebber die zich hieraan in Suriname heeft schuldig gemaakt, is Bouterse. Hij haalde alleen zijn zoon uit de gevangenis en liet de zonen van anderen hun straf uitzitten. Met die daad vertelde hij aan het volk dat hij lak had aan het volk, dat hij de macht had en met die macht kon doen wat hij wilde. Het volk heeft jammer genoeg dit gedrag gepikt waardoor  het gevaar bestaat dat andere machthebbers dit gedrag gaan kopiëren.                                 

Zonder een rechtsstaat is er geen garantie dat wetten voor iedereen gelijkelijk gelden. Dit kan leiden tot discriminatie en een gebrek aan eerlijke behandeling voor bepaalde groepen of individuen. Wanneer burgers het vertrouwen in de rechtsstaat verliezen, kan dit leiden tot sociale onrust, verlies van politieke stabiliteit en zelfs tot geweld.

Kortom, het respecteren van de rechtsstaat is cruciaal voor een rechtvaardige en stabiele samenleving. Het ontbreken ervan kan leiden tot een toestand waarin macht boven recht komt te staan, met verstrekkende negatieve gevolgen voor de burgers en de samenleving als geheel.

Er gaan geruchten dat men de veroordeelde gevangenen van de 8 decembermoorden wil vrijlaten. Als men dat zou doen, zou dat een teken zijn dat onze rechtsstaat niet wordt gerespecteerd, dan is het hek van de dam. Wanneer de rechtsstaat in een land niet wordt gerespecteerd, kan dit leiden tot verval  tot een machtsstaat of een autoritaire staat. In dergelijke situaties wordt de macht van de overheid niet beperkt door wetten en rechtspraak, en zijn burgers niet beschermd tegen willekeurig optreden van de overheid. 

De hamvraag hier is: “Hoeveel vrijheid  wil een volk opofferen? Een volk dat zulk gedrag blijft doodzwijgen, geeft haar rechten op, en zegt stilzwijgend tegen de machthebber: ”Doe maar wat je wilt.” Kan een volk blijven toekijken hoe de democratie in het land wordt verdreven door een machtsstaat ? Als onrecht wet wordt, moet zich verzetten, een plicht worden. Over het algemeen wordt er gezegd dat de macht bij het volk ligt. Is dat ook zo in Suriname? 

Gratie verlenen aan gevangenen is kwijtschelding of vermindering van een straf. Het is een bevoegdheid van de regering (of in sommige landen het staatshoofd) en kan worden verleend op basis van verschillende overwegingen. Af en toe komt het voor dat een regering  veroordeelde gevangenen gratie verleent. Maar dat gebeurt slechts in uitzonderlijke gevallen. Gratieverlening is niet zomaar een willekeurige daad. Het is een proces en er zijn vaak strikte voorwaarden en procedures waaraan voldaan moet worden. De regering zal rekening houden met de aard van het misdrijf, de duur van de straf, de veiligheid van de samenleving, en de impact van de gratie op de rechtsstaat. 

Als deze regering werkelijk plannen heeft om de veroordeelden van de 8 decembermoorden uit de gevangenis te halen, mag dat geen willekeurige daad, uit eigen belang zijn. Ze zullen de rechtsstaat moeten respecteren en een proces moeten volgen. Als men het rechtssysteem negeert en de gevangenis deuren brutaalweg openzet, zal onrecht naar buiten komen en de samenleving ontwrichten. 

Deze mannen zullen dan wel door de regering uit het gevangenis gebouw worden gehaald, maar ze zullen nooit vrij zijn. Zowel de gevangenen als de bevrijders vergeten namelijk dat er één gevangenis is waaruit je nooit zal kunnen ontsnappen en dat is de moeilijkste gevangenis, namelijk hun eigen geest, hun geweten.

The hardest prison to escape, is your own mind.” ( Bob Marley)  

Josta Vaseur