Geen schouderklopjes voor plichtsbesef

Politici en machthebbers klagen vaak dat er te weinig erkenning is voor hun “goede daden.” Ze wijzen erop dat media en burgers liever kritiek leveren op wat fout gaat, in plaats van lof te uiten voor wat wél wordt gerealiseerd. Maar laten we hier eens kritisch naar kijken: waarom zouden we hen prijzen voor het uitvoeren van de taken waarvoor ze zijn aangesteld en betaald? Den man mus’ du den wroko.
Wanneer een regering een weg repareert, sociale uitkeringen uitbetaalt of een gemeenschap voorziet van basisvoorzieningen, dan is dat geen gunst. Dat is hun werk. Politici worden gekozen, ingezworen en beloond met belastinggeld — nee, even voor alle duidelijkheid: onze belastinggelden — om beleid uit te voeren dat de samenleving ten goede komt. Het zou absurd zijn als een burger van zijn werkgever zou eisen hem te prijzen voor het simpelweg uitvoeren van zijn baan. Waarom zou dat anders zijn voor politici?
Toch wordt er vaak gesuggereerd dat media en burgers ondankbaar zijn omdat ze de nadruk leggen op problemen die nog niet zijn opgelost. Maar kritiek is geen ondankbaarheid; het is een essentieel mechanisme binnen een democratie. Het is precies die kritische blik die ervoor zorgt dat bestuurders scherp blijven, dat wanbeleid wordt blootgelegd en dat machthebbers verantwoording moeten afleggen.
Het is ook een kwestie van verwachtingen. Een brandweerman die een brand blust, een arts die een patiënt behandelt of een docent die lesgeeft, verwacht geen publiek applaus. Ze doen hun werk. Waarom verwachten politici dat wel? Het idee dat regeringsleiders of beleidsmakers erkenning moeten krijgen voor het uitvoeren van hun taken, is een gevaarlijk glijdende schaal. Het verschuift de norm van wat als ‘normaal’ beleid wordt gezien en kan zelfs leiden tot een cultuur waarin politieke leiders zichzelf als onmisbare weldoeners gaan beschouwen, in plaats van dienaren van het volk.
Wat we nodig hebben, is een mentaliteitsverandering. Un mus’ denki trafasi. Burgers mogen eisen dat politici leveren waarvoor ze verkozen zijn. En media hebben de taak om juist te kijken naar de gaten in het beleid, de beloften die niet worden nagekomen en de problemen die nog moeten worden opgelost. Want dáár ligt de werkelijke uitdaging.
Wil een politicus waardering? Laat hem dan excelleren. Laat hem structureel bijdragen aan duurzame oplossingen. Laat hem niet alleen werken binnen de termijn van verkiezingsbelangen, maar voor de lange termijn van het land. Want pas als een bestuurder méér doet dan het minimum, meer dan het absoluut noodzakelijke, dan verdient hij misschien een schouderklopje. Tot die tijd is het simpelweg: werk aan de winkel. Un du unu wroko. Want naf’ dati we kisi pai.
Jerrel Harderwijk

...