Gedicht ‘The Making of a Drum’ herleeft in publicatie ‘Mek a Dron’

door

Tekst en beeld Audry Wajwakana

PARAMARIBO — “Kamau Brathwaite was niet zomaar een dichter. Hij was een odomankomoman, een visionair en een leraar die je aandacht verdient.” Met deze woorden benadrukt Sean Taylor, directeur van Alphamax Academy, de krachtige energie van de beroemde Barbadiaanse dichter Kamau Brathwaite (1930 – 2020) waaruit mensen inspiratie konden putten.

Zo is zijn beroemde gedicht ‘The Making of the Drum’ in 1997 door de Surinaamse antropoloog, linguïst en epidemioloog Frans Olivieira naar het Sranantongo vertaald als ‘Mek a Dron’. Beide versies zijn nu samengebracht in de publicatie ‘Mek a Dron’ van ‘Lily Strand, ‘de uitgeverij van Alphamax Academy. Donderdagavond  is het boek in het Nationaal Archief Suriname (NAS) gepresenteerd.

“De vertaling brengt niet alleen een literair meesterwerk tot leven in een nieuwe taal, maar versterkt ook het belang van cultuur, geschiedenis en identiteit“

Eerbetoon en inspiratie

Het gedicht en de symboliek van de drum kregen een extra dimensie door de live voordrachten van dichter Jeffrey Quartier en Taylor. Onder begeleiding van de achttienjarige dronman Ezra Glunder kregen de woorden van Brathwaite en de vertaling van Olivieira extra kracht. Het geheel werd een spirituele ervaring die diep de ziel raakte.

De presentatie was niet alleen een eerbetoon aan Brathwaite, maar ook een inspiratie voor toekomstige generaties. Olivieira noemt het werk een avontuur van kennis. “Ik heb slechts vertaald en deze drie heren hebben het op een manier gebracht die ik misschien niet zou kunnen. Hier was geen taal nodig. Ze spraken van geest tot geest,” voegde hij toe, verwijzend naar de kracht van samenwerking en creativiteit van het drietal.

Kloof dichten

De illustraties van de Canadees-Guyanese kunstenaar Kenton Wyatt in het boek versterken de poëtische woorden, terwijl de vertaling een brug slaat tussen taal en identiteit. Strand staat bekend om het tijdschrift ‘Inside Guianame’ (een samentrekking van Guyana en Suriname). ‘The Making of the Drum’ is volgens Taylor een van de studieteksten die gebruikt wordt op het Instituut voor de Opleiding van Leraren.

“Ik ontmoette Frans, een briljante wetenschapper en winnaar van de eerste Trefossa Award. Het verbaasde me echter dat zijn werk nauwelijks bekend is. Dat inspireerde me om een statement te maken over intellectueel erfgoed en dit op een vernieuwende manier te presenteren aan jongeren”, zegt Taylor over de beslissing om het gedicht en de Sranan-vertaling in boekvorm uit te brengen.

Taylor benadrukt ook dat alle publicaties van Strand als doel hebben om de kloof tussen klassieke literatuur en jongeren te overbruggen. “Dit doen we door het op een nieuwe, frisse manier aan te bieden – niet als droge poëzie op platte pagina’s zonder illustraties. Voor ons was het duidelijk dat we een andere benadering moesten kiezen: een beeldende en illustratieve presentatie. Een manier die mensen niet alleen visueel aanspreekt, maar ook via de diepere boodschappen die worden meegegeven”, zegt hij.

Krabasi en krabita

Rita Tjien Fooh, directeur van het NAS, noemde het boek ‘een metafoor voor het overleven en herontdekken van de Afrikaanse diaspora’. “Het proces van het maken van een drum weerspiegelt onze geschiedenis en onze kracht om het verleden te transformeren in een toekomst vol betekenis,” zegt ze. 

De vertaling brengt niet alleen een literair meesterwerk tot leven in een nieuwe taal, maar versterkt ook het belang van cultuur, geschiedenis en identiteit. Deze presentatie past daarom perfect bij de missie van het NAS om het collectieve geheugen van Suriname levend te houden, zei ze.

‘The making of a drum’ is een diepgaande poëtische verkenning van de Afro-Caribische cultuur. Het gedicht, gepubliceerd in 1973 als onderdeel van Brathwaite’s trilogie ‘The Arrivants: A New World Trilogy’ gebruikt het maakproces van een drum als metafoor voor transformatie, spiritualiteit en identiteit. Het werk onderzoekt thema’s als de Afrikaanse diaspora, culturele identiteit en de gevolgen van kolonialisme.

Tijdens de presentatie werd ook stilgestaan bij de symbolische rol van de krabasi (kalebasboom) en de krabita (geit) in het maakproces van de drum. “De drum verbindt mens en schepper, cultuur en geschiedenis,” legde Taylor uit.

“Frans Olivieira vertaalde de neemboom als de krabita. De krabita is een bittere boom, maar voor mij staat ze symbool voor transformatie. Het gaat erom de bita (bitterheid) van de kra (ziel) te scheiden van wat zoet is, en juist de positieve elementen samen te brengen.” De boekpresentatie, een samenwerking tussen Alphamax Academy, Strand en het NAS, werd afgesloten met een oproep om Brathwaite’s werk en de symboliek ervan levend te houden voor toekomstige generaties.