Fel maar gebalanceerd debat in DNA over terugroepen overlopers

In De Nationale Assemblee (DNA) wordt een fel, maar gebalanceerd debat gevoerd over regels voor het wel of niet terugroepen van parlementariërs die uit hun fractie willen treden om zich bij een andere partij aan te sluiten. Het wetsvoorstel ‘Regels voor het beëindigen van het lidmaatschap van volksvertegenwoordigende organen’ gaat in het bijzonder om de regeling dat een politieke partij de mogelijkheid krijgt om een lid van haar fractie te royeren. Het voorstel is als initiatiefwet in juni 2022 ingediend door de VHP’ers Asiskumar Gajadien en Niesha Jhakry en de intussen tot onderminister benoemde Genevievre Jordan (Abop).

Tekst Wilfred Leeuwin

Beeld still DNA TV

Vooral de kwestie van royement is voor de fractie van de NDP onacceptabel. “Terugroeping met royeren door politieke partijen is muilkorven van de democratie”, verwoordde Stephen Tsang het standpunt van deze partij. Echter, de VHP-fractie vindt juist dat op basis van artikelen in de Grondwet en gezien de parlementaire geschiedenis deze aanpassing in de wet een noodzaak is als het gaat om het overlopen van leden van de ene naar de andere fractie.

“Mij bekruipt het gevoel dat deze wet ineens weer op de agenda is gekomen, omdat men ziet dat het vertrouwen in de coalitie en het beleid wankelt”Stephen Tsang

NPS-fractieleider Gregory Rusland heeft een gebalanceerde opvatting. Volgens hem moet een parlementariër onder alle omstandigheden zijn of haar mening naar voren kunnen brengen, ook al is die niet altijd in lijn met wat de partij voorstaat. Politieke partijen zouden volgens Rusland daarin wel volwassenheid moeten tonen dat dit geen argument mag zijn om iemand te royeren of rancune toe te passen tegen een lid en het functioneren in het parlement ongemakkelijk of onmogelijk te maken.

Anderzijds stelt hij dat sommige individuen denken ‘dat zij de partij maken’ wat niet zo is. Bij een verkiezing wordt in eerste instantie gestemd op de partij. “We kennen de geschiedenis waar mensen met tienduizend stemmen een zetel hebben behaald en dachten dat ze machtig waren. Toen zij een eigen partij oprichtten, bleek echter dat zij nauwelijks een paar honderd stemmen wisten te behalen. Het gaat er om dat er wel ‘tools’ moeten zijn voor de partij om in te grijpen wanneer individuen over de schreef gaan. Wij gaan niet toestaan dat mensen die binnen de partij worden gekozen van de ene op andere dag vreemd gedrag vertonen, omdat ze zijn omgekocht. De partij moet terugroeprecht hebben”, aldus Rusland.

Volgens NPS-fractieleider Gregory Rusland moeten partijen wel ’tools’ hebben om in te grijpen wanneer individuen over de schreef gaan.

VHP bang

Volgens de fractie van de NDP is nu niet het moment deze wet in behandeling te nemen, terwijl er veel andere wetten zijn waaraan prioriteit moet worden gegeven, zoals de wet Openbaarheid van bestuur en wetten die verademing brengen voor de samenleving in de huidige, moelijke situatie. Volgens de fractie zijn de procedures in de ontwerpwet niet eenduidig.

Wat de NDP steekt, is dat naast royement, een goede levensstijl als een motief is opgenomen in de initiatiefwet om een parlementariër zijn zetel te ontnemen. Hierover staat geen enkele toelichting in het wetsontwerp.

Zowel Tsang als fractiegenoot Rabin Parmessar spreekt van ‘willekeur’. De NDP heeft dan ook voorgesteld deze regel te schrappen. Volgens Parmessar zegt de wet alles over de interne democratie binnen de VHP. “Ze zijn bang voor wanneer straks en na de verkiezingen andersdenkenden in hun partij een andere weg opgaan.”

Volgens Tsang is terugroeping op zich al discutabel, omdat er meningen zijn dat terugroepen niet democratisch is. “Laat me voorop stellen dat artikel 52 lid 1 van de Grondwet aangeeft dat de politieke macht bij het volk ligt. Niet bij een politieke organisatie. Toch zegt de Grondwet in artikel 68 lid 1c dat terugroepen bij wet moet worden geregeld. Het is een tegenstelling in de Grondwet. De terugroepwet past in het rijtje van muilkorfwetten en hoort niet thuis in een democratie, want hiermee kunnen kritische volksvertegenwoordigers worden gemuilkorfd. Dan zorg je ervoor dat leden het partijbelang gaan plaatsen boven het volksbelang en dat kan nooit de bedoeling zijn.”

Tsang meent dat met de toevoeging van royement, als grond voor terugroepen, de onafhankelijke positie van een volksvertegenwoordigend lid helemaal onderuit wordt gehaald. Ook wijst hij erop dat de Kiesregeling zodanig is samengesteld dat een politieke partij iemand als kandidaat naar voren schuift. “Maar een politieke partij kan niet een persoon doen binnenkomen. De leden worden door het volk gekozen. Het volksbelang mag nooit onderhevig zijn aan het partijbelang”, redeneert de parlementariër. “Mij bekruipt het gevoel dat deze wet ineens weer op de agenda is gekomen, omdat men ziet dat het vertrouwen in de coalitie en het beleid wankelt.”

Muilkorven

De politicus stelt dat …

...