Esajas: ‘SRD geen stabiele rekeneenheid meer’

door

De koppeling van belastingtarieven aan de US-dollar, vormt een directe bedreiging voor de relevantie van de Surinaamse dollar (SRD) als wettig betaalmiddel. Dat stelt fiscalist Stanley Esajas in een uitgebreide analyse over de relatie tussen belastingplicht en de rol van de nationale munt.
Volgens Esajas is het essentieel dat belastingen in SRD worden vastgesteld om de munt haar functie als wettig betaalmiddel te laten behouden. ‘’Wanneer belastingschulden primair in USD worden berekend, vermindert de vraag naar de SRD drastisch. Een munt kan slechts functioneren als ze belastingverplichtingen kan voldoen”, aldus Esajas. Hij wijst erop dat hoewel sommige accijnstarieven sinds 2004 aan de US-dollar zijn gekoppeld, de impact daarvan pas merkbaar werd na de afschaffing van het vaste wisselkoersregime in 2021.
Zo zijn bijvoorbeeld de accijnzen op water en frisdranken gekoppeld aan de dollar, maar accijnzen op casino’s niet. Hierdoor verschuift de belastingdruk van sectoren als casino’s naar producten van bredere maatschappelijke consumptie, wat volgens Esajas oneerlijk is en de binnenlandse productie benadeelt.
Hogere productiekosten en ongelijke concurrentie
Binnenlandse producenten van accijnsgoederen worden volgens Esajas, zwaarder getroffen door schommelingen in de douanekoers, wat hun productiekosten verhoogt. In tegenstelling tot importeurs genieten zij bovendien zelden van vrijstellingen of belastingontwijkingsmogelijkheden. “Dit verstoort de concurrentiepositie van lokale bedrijven en ontmoedigt nationale productie”, zegt Esajas. Hij wijst op de daling van belastingopbrengsten op gedistilleerde alcohol in 2023 als direct gevolg van deze dynamiek.
Constitutionele tekortkomingen en gedelegeerde bevoegdheden
Esajas is kritisch op de delegatie van belastingbevoegdheden naar de minister van Financiën en de Centrale Bank van Suriname (CBvS), met name waar het de vaststelling van accijnzen via de douanekoers betreft. Volgens hem is dit in strijd met de grondwet, die vereist dat tarieven en vrijstellingen expliciet bij wet worden geregeld. “Een koers mag frequent wijzigen, maar een belastingtarief niet zonder parlementaire goedkeuring”, aldus Esajas.
Hij hekelt het feit dat ministers weigeren constitutionele vragen hierover te beantwoorden, zoals recent nog bleek tijdens de behandeling van de suppletoire begroting 2024.
Voorstel: invoering van een fiscale rekeneenheid
Om de problemen met waardebehoud en rechtszekerheid in de belastingwetgeving aan te pakken, pleit Esajas voor de invoering van een fiscale munt (Sfm), die uitsluitend zou moeten dienen als rekeneenheid voor wet- en regelgeving en niet als betaalmiddel circuleert. ‘’De fiscale munt dient zuiver als basis voor belastingtarieven, vrijstellingen en drempels’’, aldus Esajas. De waarde van de fiscale munt zou jaarlijks moeten worden vastgesteld door het parlement.
“De invoering van een stabiele fiscale rekeneenheid is noodzakelijk om de constitutionele orde te herstellen en de belastingdruk evenwichtiger te verdelen”, betoogt Esajas. Volgens hem kan dit niet alleen binnen het belastingrecht, maar ook in andere wetgevingsgebieden, commerciële contracten en overheidsvergoedingen bijdragen aan meer transparantie en rechtvaardigheid.
Democratische controle in het gedrang
Tot slot benadrukt Esajas dat de verschuiving van besluitvorming over belastingen van De Nationale Assemblee naar uitvoerende instanties, de fundamenten van de democratische rechtsstaat ondermijnt. “Als volksvertegenwoordigers niet meer bepalen wie wat betaalt, dan is hun rol uitgehold”, stelt hij. Hij roept op tot een fundamentele herziening van de fiscale wetgeving, met herstel van parlementaire controle als uitgangspunt.
 
The post Esajas: ‘SRD geen stabiele rekeneenheid meer’ ..