Einde tijdperk Santokhi: exit Chan en Mel

door

Suriname is vandaag wakker geworden in een nieuwe politieke realiteit. Voor velen voelt het alsof er een last van hun schouders is gevallen: het einde van het tijdperk Santokhi. De afgelopen vijf jaar stonden niet alleen in het teken van economische uitdagingen, maar vooral van toenemende ergernis over hoe president Chan Santokhi en zijn echtgenote Mellisa het hoogste ambt en de daarbij horende privileges invulden.
Een regeerperiode waarin leiderschap vaak werd verward met loyaliteit aan een kleine inner circle, en waarin het vertrouwen in de instituties ernstig werd ondermijnd.
De toon werd al snel gezet. Nauwelijks had Santokhi het presidentieel kabinet betrokken, of de eerste storm diende zich aan: Mellisa Santokhi werd benoemd tot lid van de Raad van Commissarissen van Staatsolie. Niet na een objectieve selectie, maar omdat ze volgens haar echtgenoot “de slimste van het land” zou zijn. Dat ze eigenlijk te jong was voor de functie? Geen probleem – de statuten van het staatsbedrijf werden simpelweg aangepast.
Het werd de eerste van meerdere omstreden posities. In stilte werd een Instituut van de First Lady opgericht, compleet met een eigen zegel waarin het Surinaamse nationale wapen werd gecombineerd met haar naam. Het instituut, waar nooit heldere verantwoording over werd afgelegd, kwam als een verrassing voor zowel parlement als samenleving.
Alsof dat nog niet genoeg was, bleek Mellisa Santokhi ook algemeen directeur op het kabinet van haar man, de president. En tussendoor dook ze op in andere projecten – zonder dat ooit duidelijk werd wat haar officiële bevoegdheden of beloningen waren. Vragen over toelages en andere financiële voordelen werden ontwijkend of helemaal niet beantwoord.
Ook zijn er de vele buitenlandse reizen die bij menigeen de wenkbrauwen deden fronsen. Van Dubai, Los Angeles, Washington en Egypte tot Aruba en Curaçao – het presidentieel koppel vloog de wereld rond. Wat deze reizen concreet hebben opgeleverd, bleef onduidelijk. Vooral de trips naar Aruba en Curaçao riepen vragen op: wat had een Surinaamse president te zoeken in gebiedsdelen die onder Nederlands gezag vallen en geen eigen buitenlands beleid hebben?
In de laatste twee jaar werd het rustiger rond het koppel. Chan en Mel verschenen nog geregeld samen, hand in hand, bij officiële gelegenheden. Soms hoorden we nog iets over Mel, bijvoorbeeld via het ‘broodjesproject’, maar haar publieke rol vervaagde langzaam naar de achtergrond.
Vandaag slaat Suriname een nieuwe bladzijde om. Jennifer Geerlings-Simons wordt ingezworen als de eerste vrouwelijke president van de republiek. Aan haar zijde staat Glenn Geerlings, de eerste first gentleman van het land.
De hoop is groot dat dit nieuwe koppel wél het verschil maakt – dat zij zich bewust zijn van het vertrouwen dat met het ambt gepaard gaat, én van het tere fundament waarop dat vertrouwen rust.
Als zij kiezen voor openheid, transparantie en dienstbaarheid, kan dit nieuwe hoofdstuk een kans zijn op herstel. Maar als zij vervallen in dezelfde patronen van zelfverheerlijking, belangenverstrengeling en geslotenheid als hun voorgangers, zal de samenleving hen net zo hard ter verantwoording roepen. En net als Chan zal ook Jenny dan in 2030 de rekening gepresenteerd krijgen.