Eerste vrouwelijke Javanistische voorganger in Suriname ingewijd

door

Binnen het Javanistische geloof, het Javanisme, kent Suriname voornamelijk mannelijke geestelijken, die het werk doen. “We zijn daarom buitengewoon vereerd dat wij hier, de eerste vrouwelijke geestelijke leider oftewel Modini, hebben mogen inwijden in de persoon van Ibu Louise Djojomenawi”, vertelt cultuurdeskundige Edward Redjopawiro enthousiast aan de Ware Tijd.

Tekst Tascha Aveloo

Beeld Edward Redjopawiro

Djojomenawi is op 26 juli voorgegaan in haar eerste slametan, de laatste gebeds- en dankdienst in verband met Bakda Suro; het  einde van Sasi Suro. Ze mocht daarbij haar kennis en vaardigheden presenteren, in een ‘geestelijke vuurdoop’, haar eerste dienst als gewijde geestelijke leider. “Ik voelde me een beetje zenuwachtig, omdat alle aanwezigen naar me keken. Dit zou de eerste keer zijn dat een Javaanse vrouw in gebeden zou voorgaan. Men is, toen ik klaar was, mij komen feliciteren en iedereen zei dat ik het goed heb gedaan”, deelt Djojomenawi haar ervaring met de Ware Tijd.

“Ik voelde me een beetje zenuwachtig. Dit zou de eerste keer zijn dat een Javaanse vrouw in gebeden zou voorgaan”Louise Djojomenawi

Volgens haar wil zij bewijzen, dat waar Javaanse mannen toe in staat zijn, Javaanse vrouwen ook kunnen. “Als je het wil en je zet je er voor in dan kan je het.”

Zuiver moreel-ethisch

Het proces om geestelijke leider te worden, heeft enkele vaste vormen. Na een tijd van gebed en vasten, wordt er gekeken naar mensen die een goede naam hebben in de gemeenschap. “We kijken naar het karakter, sociaal-maatschappelijk gedrag en de integriteit van betrokkene, maar ook of hij of zij behulpzaam, dienstbaar en eerbiedig is. Kortom diverse aspecten. We kunnen geen man of vrouw hebben die bijvoorbeeld roddelt”, legt Redjopawiro uit.

Als een persoon die wordt benaderd met de vraag of die de functie zou willen bekleden bevestigend antwoordt begint het leer- en begeleidingstraject. Zo iemand leert specifieke gebeden, hoe een slametan wordt opgezet en alles wat bij het ambt hoort. “De persoon wordt ook bewust van gemaakt dat deze functie veel van hem of haar eist. In geval er bij ziekte of overlijden een slametan moet worden gehouden, wordt betrokkene gevraagd om te ondersteunen.”

Het ambt vereist een zuiver moreel-ethische opstelling. “Ook als de geestelijke ruzie zou hebben met iemand en die persoon komt hulp vragen mag je niet weigeren. Dit geldt ook voor iemand van een andere religie.”

Na het leerproces volgt een periode van bidden en vasten, waarna betrokkene bij de raad van priesters examen moet afleggen. Pas daarna zal de persoon formeel worden ingewijd. “De begeleiding vindt nog lang daarna plaats, want soms kan zo een nieuwe geestelijke leider een zaak tegenkomen, waarvoor die nog niet rijp genoeg is om deze zelf te behandelen. Het is een lang leerproces.”

Doorbraak

De Javanistische organisatie Pernatan Adat Djowo Sunaring Mulyo Sedjatie Suriname (PADSMSS/organisatie voor ware verheffing van het Javanisme in Suriname) heeft  afdelingen te Nieuw Weergevondenweg, Magenta, Tamanredjo en Clevia en telt 2.100 leden uit totaal 140 gezinnen. Redjopawiro zegt dat de wijding van een  vrouw mag worden gezien als een doorbraak in de traditionele rol van Javaanse vrouwen binnen de Javaanse levenshouding.

De beeldvorming die over Javaanse vrouwen bestaat, is dat ze volgzaam zijn aan de (Javaanse) man en zich vooral bezighouden met huishoudelijke taken en de opvoeding van de kinderen. “Alhoewel de Javaanse vrouw in de Surinaamse maatschappij ook carrière maakt bijvoorbeeld als arts, in de mode en schoonheidsindustrie of jurist, is zij binnen de Javanistische geestelijke wereld toch een beetje op de achtergrond. Met het besluit om ook vrouwelijke geestelijk leiders toe te laten, is er een doorbraak hierin gekomen en willen Javaanse vrouwen bewijzen dat ze ook dezelfde verantwoordelijkheden kunnen uitvoeren als mannen”, legt Redjopawiro uit.

Aanpassen aan de tijd

Voorzitter bapak Eddie Djojomenawi zegt dat volgens zijn leermeesters, de goeroes, de maand Suro wordt beschouwd als een heilige maand die uitsluitend is bestemd om te mediteren, vasten en bezinnen over het leven en de geestelijke ontwikkeling. “Dan is het ook een goede tijd om nieuwe geestelijke leiders in te wijden.”

In tegenstelling tot andere Javanistische organisaties, wordt de gebruikelijke dank- en gebedsdienst, de slametan, niet gehouden op de eerste dag van de maand Suro, de Sidji Suro, maar na het voltooien van alle geestelijke en religieuze verplichtingen. Dus op de Bakda Suro, de laatste dag van de Suro-maand.

Tijdens de Sasi Suro van dit jaar zijn bij PADSMSS vijftien nieuwe leden ingewijd en of gedoopt volgens de beginselen van het Javanisme. “ Deze nieuwe leden zullen verder worden begeleid door de ervaren modini, waarna de besten zullen worden geselecteerd om later ook modini te worden”, vertelt de voorzitter.

Voor hem is belangrijk dat Javaanse religieuze organisaties ook meegaan met de ontwikkelingen van deze moderne tijd. “Vroeger mochten Javaanse jongeren geen vragen aan ouderen stellen, maar nu hebben we YouTube en Google. Ook het genderbeleid bij deze organisatie moet worden aangepast aan deze tijd”, meent hij.

De benoeming van zijn zus, Louise Djojomenawi, is een eerste stap. Er zijn intussen voorbereidingen gaande om meer vrouwelijke Javanisten tot geestelijke op te leiden.