Eerste Surinaamse zadenbank geopend in Brokopondo: ‘Voor ons betekent dit alleen maar vooruitgang’

door

Tekst en beeld
BROKOPONDO CENTRUM — “We zijn als Saamaka-gemeenschap superblij en dankbaar met dit project en we hopen dat het voor altijd behouden blijft. De zaden die hier zijn bewaard, moeten veel meer worden, zodat iedereen uit het Saamakagebied voordeel aan kan hebben.” Zo sprak de zichtbaar geëmotioneerde hoofdkapitein Georgetina Pansa, vertegenwoordiger van granman Albert Aboikoni, vrijdag kort na de officiële ingebruikname van de eerste Surinaamse gemeenschapszadenbank in Brokopondo Centrum.

Een gemeenschapszadenbank is een lokale organisatie die zich richt op het onderhouden, beschermen en uitwisselen van zaden van gewassen, zoals rijst. De faciliteit wordt over het algemeen beheerd door de plaatselijke gemeenschap met ondersteuning van een landbouworganisatie.

“Deze gemeenschapszadenbank moet handen en voeten krijgen, zodat ook onze nakomelingen ervan kunnen profiteren”
Harny Jabini
Pansa: “Toen onze betovergrootmoeder Ma Pansa de rijstrassen naar dit gebied heeft gebracht, had iedereen ervan geprofiteerd. Dus we hopen dat met dit project hetzelfde wordt bereikt.”
Meerjarige samenwerking
Volgens Jerry Tjoe Awie, directeur van het Anne van Dijk Rijst Onderzoekscentrum Nickerie (Adron), is de zadenbank het resultaat van een meerjarige samenwerking tussen zijn organisatie en de internationale niet-gouvernementele organisatie Crop Trust, Coöperatieve vereniging Saamaka Wosu en Naturalis, het Nederlandse Centrum voor Biodiversiteit. Deskundigen van dit centrum hebben in de afgelopen maanden meerdere rijstrassen verzameld in vooral Brokopondo en onderzoek gedaan naar hun oorspronkelijke afkomst.
Granman Aboikoni had daarbij het verzoek gedaan om een gemeenschapszadenbank op te zetten in het district. Dit voorstel is volgens de Adron-directeur overgenomen en uitgevoerd met behulp van buitenlandse subsidies.
“Jullie moeten ervoor zorgen dat die zadenbank er na tien jaar nog staat. Adron gaat jullie blijven begeleiden”, verzekerde hij de aanwezigen. Plaatselijke boeren mogen nu zaden gratis ophalen bij de zadenbank en in een afgesproken veelvoud terugbrengen.
Voedselzekerheid
De zadenbank is deel van het samenwerkingsproject ‘Biodiversity for Opportunities, Livelihoods and Development’ (Bold). Het innovatieve programma is bedoeld om de wereldwijde voedsel- en voedingszekerheid te bevorderen door middel van het behoud en de inzet van biodiversiteit. Het wordt volgens Tjoe Awie gefinancierd door de Noorse overheid en werd in 2021 gelanceerd.
Nationale genenbanken (waar genen van planten/gewassen worden bewaard) in Afrika, Azië en Latijns-Amerika, waaronder Suriname, werken in dit project samen om hun capaciteiten te versterken door met name documentatie en het behoud van de gewasdiversiteit die zij hebben. De bedoeling is om collecties van deze genenbanken beschikbaar te stellen voor landbouwers en andere belanghebbenden die ze kunnen inzetten bij productie ter verbetering van de voedselzekerheid. “Het enkel bewaren van zaden brengt aanzienlijke risico’s met zich mee aangezien een enkel voorval de gehele collectie kan verwoesten”, legt Tjoe Awie uit aan de Ware Tijd.
Volgens hem biedt Bold daarom technische en financiële ondersteuning aan meer dan dertig partners wereldwijd om hen te helpen bij de vernieuwing van zaden uit hun collecties en het veiligstellen daarvan in hun eigen genenbanken. “Bovendien draagt het project bij aan de bescherming van deze collecties door opslag in andere genenbanken en de wereldzadenbank in Noorwegen voor langdurige bewaring. “
Vooruitgang
Harny Jabini, vertegenwoordiger van het ministerie van Landbouw, Veeteelt en Visserij (LVV) in Brokopondo, noemt dit project een mijlpaal in gesprek met de krant. “Ik ben van LVV, maar ik wist nooit dat rijst ook uit verschillende rassen bestaat”, zegt hij lachend.
Jabini is daarom ingenomen dat het project ook in Brokopondo is uitgevoerd. “Laat dit het begin zijn. Deze gemeenschapszadenbank moet handen en voeten krijgen, zodat ook onze nakomelingen ervan kunnen profiteren. “
Het feit dat zaden, die verloren dreigen te gaan nu een veilige plek krijgen in de zadenbank, stelt Anne Huur, vertegenwoordiger van de Coöperatieve vereniging Saamaka Wosu, gerust. “Die zaden kunnen we te allen tijde weer komen halen hier. En wat zij niet hebben, kunnen we aanleveren. Het wordt dus een prachtige samenwerking. Voor ons betekent dit alleen maar vooruitgang.” Bij de opening van de zadenbank waren er ook vertegenwoordigers van omliggende dorpen. Zij spraken van “een historisch moment”.