Een moeder en vrouw, Laakhon mein eek

door

Kewlawatie Gopal – Gahar (20.01.1942 – 02.03.2025)

Welk antwoord geef je je moeder als blijkt dat ze ongeneeslijk ziek is en vraagt waarom er geen genezing voor haar mogelijk is? Kewlawatie Gopal-Gahar (83) was nooit ziek geweest tot ze eind december te horen kreeg dat haar longen waren aangetast en er geen hulp meer mogelijk was. Ze kon het zelf niet bevatten, laat staan accepteren dat ze nog maar enkele maanden had.Geboren in een landbouwersgezin te Huwelijkszorg in het district Saramacca was ze als jongste van de vijf altijd heel energiek. Het was toen het tweede jaar van de Tweede Wereldoorlog en voor vele landbouwers was het proberen de eindjes aan elkaar te knopen. Getogen op de landbouwareaal van haar familie was het haar niet gegund de lagere school af te maken. Rampersad Gopal voelde zich tot de 19-jarige Kewlawatie aangetrokken op een feestje. Hij was vastbesloten haar tot zijn vrouw te maken en schakelde de familie in om het proces van koppeling in gang te zetten. Dat was de procedure in die tijd, je zocht immers niet zelf contact met degene die je leuk vond.Haar baraat ging met de boot; de oversteek van de Saramaccarivier van Huwelijkszorg naar Catharina Sophia waar ze de rest van haar leven zou blijven. Rampersad en Kewlawatie kregen zes kinderen.Ze hebben zich door de moeilijke en zware tijden geworsteld. Kewlawatie trouwde in een landbouwersfamilie waar cacao werd geplant onder de Kofimama bomen. Daarnaast plantten ze suikerbacove. Kewlawatie trotseerde de giftige slangen (raspers) die zich schuilhielden in het bladerdek onder de Kofimama bomen. Ze kreeg een afkeer van de Kofimama bomen toen een bliksemschicht insloeg op een van de hoge bomen, terwijl ze op het veld bezig waren. Vanaf dat moment werd het proces ingezet om de Kofimama bomen op te ruimen en het gebied in te polderen. Het gezin begon antroewa te planten en dat bracht veel meer op, dus werd het plantareaal uitgebreid. Van drie kapotte kruiwagens werd een kruiwagen gemaakt die de naam ‘Mijn Vermaak’ kreeg. Met deze kruiwagen werden de antroewa’s die met de zelfgemaakte boot ‘Nooit Gedacht’ werden aangevoerd, door een modderig looppad bijkans 300 meter verder vervoerd voor verpakking en verdere transport. Kewlawatie schroomde er niet voor gedurende jaren deze kruiwagen te duwen en voort te trekken op het moeilijk begaanbaar pad. Eerder had de familie gebruik gemaakt van de bullcar (een kar voortgetrokken door stieren). En landbouwers behandelen hun middelen die hen geld opbrengt met alle respect en zorg. “Mijn Vermaak” werd elke dag gewassen, ingesmeerd en in huis gezet. Ze was een landbouwersvrouw die niet bij de pakken neer zat en altijd met raad en daad klaar stond voor eenieder. Kewlawatie was 50 toen ze haar man verloor aan de gevolgen van een longontsteking. Enkele jaren geleden heeft ze ook haar oudste zoon ten grave gedragen. Dat zijn dingen die geen enkele ouder wil meemaken.Kewlawatie is de sterke vrouw achter haar zoon Bhiesnoe Gopal, directeur/eigenaar van Gopex International en Varasur. Ze heeft hem vanaf de eerste oogst van antroewa gestimuleerd een eigen bedrijf op te richten. Ze geloofde in de kracht van haar kinderen.Ze maakte geen onderscheid tussen ras en kleur. Arbeiders van het bedrijf werden haar kinderen of het nu Filipijnen, Haïtianen of Chinezen waren. Ze konden altijd bij haar terecht en ze behandelde ze niet als buitenstanders.Deze vrouw, een uit duizenden, putte haar kracht uit haar religie. Ze liet geen gelegenheid voorbij gaan om haar religieuze verplichtingen te vervullen. De les die ze ook altijd meegaf aan haar kinderen, kleinkinderen en haar omgeving was dat je nooit mag stoppen om te geloven in de Almachtige en dat je niet teleurgesteld moet raken in Hem als dingen niet gaan zoals je dat graag gewild zou hebben. Blijf eerlijk en oprecht, dan zul je zeker de resultaten zien, onderwees ze.Het was schrikken dat een vrouw die in november nog zelfstandig stond te koken, ineens met rasse schreden achteruit ging. Ze had er in het begin moeite mee dat er voor haar geen hulp meer was. En aan de andere kant vond ze het vreselijk dat ze in een klap afhankelijk werd van anderen. Ze heeft zich kranig gehouden, heeft kracht geput uit haar geloof en heeft nog kans gezien haar bucket list af te werken. Kewlawatie is op 2 maart ingeslapen en heeft daarmee een generatie afgesloten.