EEN KRITISCHE SAMENLEVING IS MOEILIJK TE MISLEIDEN

door

In een wereld waarin macht en controle steeds vaker het welzijn van de mens overschaduwen, is kritisch denken geen luxe meer, maar een noodzaak. In Suriname, waar het vertrouwen in politieke leiders al decennialang wankel is, lijkt deze noodzaak urgenter dan ooit. Te vaak wordt de bevolking ontmoedigd om vragen te stellen, terwijl juist een kritische geest, het begin kan zijn van een gezondere, eerlijkere samenleving.
Surinaamse kinderen leren op school vooral kennis reproduceren en niet zelf nadenken. Leerlingen worden niet aangemoedigd een mening te vormen of macht ter discussie te stellen. Dit schept een samenleving waarin conformiteit wordt beloond en afwijkend denken als lastig of respectloos, wordt gezien.
Deze onderdrukking van het denkvermogen begint al vroeg en wordt verder versterkt door religieuze en culturele normen, die vooral gehoorzaamheid en volgzaamheid beklemtonen. Ook in de media en op sociale platforms heerst vaak een sfeer, waarin mensen met kritische meningen worden weggezet als ‘lastig’ of ‘respectloos’. Zo ontstaat een zwijgcultuur waarin corrupte politici vrij spel krijgen, en worden beschermd door een onwetende of angstige bevolking.
Neem bijvoorbeeld het structurele wanbeheer binnen verschillende overheidsinstellingen. Steeds weer duiken er berichten op van verdwenen gelden, vervalste documenten of benoemingen op basis van vriendjespolitiek. En hoewel de verontwaardiging groot is, blijft het vaak bij wat geklaag op sociale media. Waarom durven we niet de mensen die zich hieraan schuldig maken ter verantwoording te roepen? Omdat veel mensen simpelweg niet geleerd hebben om hun rol als burger, serieus te nemen. Ze voelen zich machteloos — en machteloosheid is precies wat corrupte machthebbers nodig hebben om te floreren. Ook voelen ze zich niet echt geroepen om een verklaring af te dwingen. Doet een groepje dat wel, dan is dat meestal gekleurd of gelinkt aan een politieke partij.
Maar we kunnen de overheidsfunctionarissen en burgers niet kwalijk nemen, simpelweg omdat de doorsnee mensen niet van kritisch denkende mensen houden. Want dan vind men je irritant.
De overheidsfunctionarissen houden meer van gehoorzame burgers. Jammer genoeg resoneert dit in de Surinaamse context. Want zolang burgers de structuren waarin ze leven niet bevragen, blijven ze medeplichtig aan hun eigen onderdrukking. Politieke leiders zullen blijven manipuleren, profiteren en zichzelf verrijken, ten koste van de rest.
Maar het kan anders. Een bevolking die wél leert kritisch te denken, wordt lastig te misleiden. Die bevolking stelt vragen, eist transparantie en rekent leiders af op hun daden. Door kritisch denken als kernwaarde op te nemen in ons onderwijs, onze media, en onze sociale omgang, kunnen we bouwen aan een cultuur van bewustzijn en verantwoordelijkheid. Suriname heeft geen behoefte aan nog meer zwijgende zielen. Wat we nodig hebben zijn mensen die durven te twijfelen, durven te vragen en durven te confronteren. Niet alleen voor henzelf, maar ook voor de generaties die nog komen. Want pas wanneer we onze geest echt bevrijden, kunnen we echt spreken van een vrij land.
The post EEN KRITISCHE SAMENLEVING IS MOEILIJK TE MISLEIDEN ..