Econoom Girdhari: ‘Stijging wisselkoers mede door onverantwoord uitgavenbeleid regering-Santokhi/Brunswijk’

“Tide mi krey wan krey. Mi taki: ‘Gado, u alleen weet hoe ik mijn auto ga aflossen en de huur ga betalen met deze koers. Ik ben zo gestrest dat ik steeds moet huilen.” Woorden van een dertigjarige moeder die haar frustraties via sociale media deelt naar aanleiding van de vlucht die de wisselkoers heeft genomen.

Tekst Valerie Fris

Beeld Terence Oosterwolde

Terwijl alle diensten en prijzen van levensmiddelen stijgen, is het extra zwaar voor de mensen die auto’s en huurwoningen in valuta moeten betalen. “De stijging van de wisselkoers komt door het onverantwoorde uitgavenbeleid van de regering-Santokhi/Brunswijk”, stelt Swami Girdhari, secretaris van de Vereniging van Economisten in Suriname (VES), onomwonden in gesprek met de Ware Tijd.

“Deze rommel wet zal ervoor zorgen dat het fenomeen ‘wisselen mammie, wisselen pappie’ in de binnenstad weer zijn intrede zal doen met alle nare gevolgen van dien”VES-secretaris Swami Girdhari

Vanwege de vele speculaties over de reden van de plotselinge snelle stijging van de koers, sprak de krant hem om te weten hoe het precies zit. Dinsdag werd bij de cambio’s de euro opgekocht voor SRD 45,85 en de US dollar voor SRD 40,20. Opvallend is dat sommige wisselkantoren geen vreemde valuta verkopen, maar alleen kopen en omzetten naar SRD.

Overheidsuitgaven

Girdhari: “De wisselkoersen vertonen al enige tijd – zeker ruim vóór de verkiezing – een opwaartse trend door internationale ontwikkelingen die ook hun impact hebben op de eurokoers.” Vanwege de aard van de Surinaamse economie focust hij zich vooral op de koers van de US dollar.

Girdhari geeft aan dat met het vertrek van het Internationaal Monetair Fonds (IMF) de waakhondrol op de staatshuishouding die deze organisatie had, is weggevallen. “Verklaringen van minister Stanley Raghoebarsing van Financiën en Planning in en buiten De Nationale Assemblee dit jaar bevestigen het expansieve beleid – meer uitkeringen, salarissen en overige betalingen – van de regering. Ze heeft voorafgaand aan de verkiezingen een aantal populistische maatregelen genomen die de uitgaven van de overheid hebben vergroot.” De VES-secretaris stelt verder dat aan de aan de andere kant sprake is van tegenvallende inkomsten, bijdragen aan liquiditeitscreatie door de overheid waarmee als eerste de wisselkoers onder druk komt.

Onzekerheid en angst

Behalve het onverantwoorde beleid van de regering speelt volgens Girdhari ook de onzekerheid een rol. “De regeringspartij die vóór mei 2020 de veroorzaker is van de financieel-economische crisis heeft de meeste zetels behaald bij de verkiezing van 25 mei 2025 en zal een leidende rol vervullen in de toekomstige regering, waarin ze het beheer krijgt over het ministerie van Financiën en Planning. Dit kan ook een reden zijn voor de groeiende onzekerheid over de economische toekomst van ons land”, vermoedt hij.

Girdhari stelt dat hierdoor een bepaalde angst ontstaat waar handelaren op de valutamarkt erop inspelen door de koers met regelmaat naar boven bij te stellen. “Dat zou door de samenleving kunnen worden vertaald alsof het economisch minder goed zal gaan”, zegt de VES-secretaris. “Maar de economie werkt niet zo. Wat is er anders vóór en na de verkiezingen? De positieve uitkomsten, aangedreven door olie- en gasvoorraden zijn nog steeds valide samen met investeringen die hiermee gepaard gaan. Eerlijke communicatie blijft uit, los van een academisch communiqué”, waarmee hij verwijst naar het persbericht van de Centrale Bank van Suriname (CBvS) maandag.

Girdhari vindt het jammer dat deze trend al effect heeft en de kwetsbaren, onder wie mensen die aflossingen in vreemde valuta moeten doen, hard worden getroffen. “Bepaalde prijzen beginnen nu al omhoog te gaan, wat kan resulteren in een hogere inflatie in 2025.”

Valutaveilingen en retentieregeling

De CBvS stelt in haar persbericht dat zij door middel van valutaveilingen heeft geprobeerd om de koers te beteugelen. Maar Girdhari is ervan overtuigd dat valutaveilingen nooit hebben gewerkt in Suriname. “Ook hier is het uitblijven van transmissie naar de samenleving net als bij de open markt operaties het euvel. Alles blijft zich, door de opzet, afspelen in kleine kringen van begunstigden.” Hij stelt dat de VES vanaf haar vijftigste verjaardag op 17 oktober 2022 waarschuwt voor de noodlottige gevolgen van een samenleving met de waarneembare trend van een kleine groep winnaars en een massa aan verliezers.

Girdhari is ook kritisch als het aankomt op de werking van de retentieregeling. Minister Raghoebarsing zou weken terug hebben aangegeven dat het niet naleven van de retentieregeling door exporteurs heeft gezorgd voor de stijging van de koers. “Dat klopt niet. Jammer dat hij heeft verzuimd de namen te noemen van de exporteurs die deze regeling aan hun laars lappen en welke bedragen er aan zijn onttrokken.”

Er was volgens hem zelfs een periode waarbij de exporteurs nergens de retentiedollars konden inwisselen. “De banken waren niet happig om ze te kopen. De monetaire autoriteiten hebben toen verzuimd om een …

...