Drs. C. Waterberg verdient erkenning in de strijd tegen malaria

door

Ex-minister Celsius Waterberg

Met gepaste trots en waardering heb ik kennisgenomen van de staatsdecoraties voor leden van de Malaria Task Force. Terecht worden de personen geëerd die zich jarenlang hebben ingezet om malaria uit ons binnenland te bannen. De erkenning van de WHO dat Suriname sinds 30 juni dit jaar officieel malaria-vrij is, is een historisch moment. Ik buig diep voor allen die hieraan hebben bijgedragen.Maar ik kan niet zwijgen over wat pijnlijk ontbreekt: de naam van drs. Celsius Waterberg. Als minister van Volksgezondheid (2005–2012) legde hij het fundament onder het succes dat we vandaag vieren. Hij bracht visie, lef en beleid. Tot op de dag van vandaag wordt hij in het binnenland geroemd om de met insecticide geïmpregneerde klamboes, die hielpen de hardnekkige anofelesmuskiet – drager van de malariaparasiet – op afstand te houden. Met die aanpak konden dorpen in het binnenland al vanaf 2009 opgelucht ademhalen. Malaria werd geen lot meer, maar een te bestrijden ziekte.Waterberg stond daarin niet alleen. Hij werkte met een toegewijd team van deskundigen, veldwerkers, gezondheidsorganisaties, ondersteund door de Medische Zending en PAHO. Cruciaal was ook de steun van zijn partij, de BEP, die hem de politieke rugdekking gaf om dit beleid door te zetten. Dat succes was geen toeval, maar een politieke opdracht van de achterban – het was beleid, doordacht, gedragen, effectief en revolutionair.Ik schrijf dit niet als politiek statement, maar als zoon van het binnenland. Ik heb malaria gehad en acht dagen in het ziekenhuis gelegen. Ik heb geliefden zien lijden, en sommigen verloren. Als jongeman voer ik vracht over onze rivieren en zag ik hoe schrijnend de situatie was: geen artsen, geen medicijnen, nauwelijks functionerende poliklinieken. In die context was Waterbergs beleid ronduit visionair.Voor zijn aantreden was de aanpak hopeloos ouderwets: een patiënt moest naar Paramaribo om getest te worden. Daarna pas volgde behandeling, vaak te laat. Dat patroon werd doorbroken. Er kwamen klamboes, mobiele teams, sneltesten en goede, effectieve medicijnen. De daling in malariagevallen was geen recente ontwikkeling, maar een proces dat meer dan twintig jaar geleden is ingezet.De geschiedenis leert ons dat malaria Suriname al sinds de slavernij teistert. Zelfs de Schotse huurling John Gabriel Stedman, die tussen 1773 en 1777 deelnam aan militaire expedities in het binnenland om weggelopen slaven terug te halen, maakte in zijn verslag melding van het feit dat zijn troepen, naast andere tropische ziekten, werden getroffen door malaria. Eeuwenlang bleef de ziekte een obstakel voor economische ontwikkeling, een rem op toerisme, een permanente dreiging voor iedereen die in het binnenland woonde, werkte of vertoefde.Waterberg veranderde honderden jaren later het tij. Dat zijn bijdrage nu niet genoemd wordt, voelt als een bewuste omissie. Ook al is hij sinds 2018 geen lid meer van de BEP, wij erkennen hem nog steeds als een strijdmakker. Zijn succes is ons succes!Ik blijf dit herhalen zolang het nodig is: wie het verschil heeft gemaakt, verdient erkenning. Niet om politiek te bedrijven, maar om een eerlijke geschiedenis te vertellen. Want waardering uit het hart is meer waard dan zwijgen uit gemak.Edgar Dikan