Dodelijke aanvallen tussen Israël en Iran, nucleair overleg stilgelegd

door

Vanuit Iran afgevuurde raketten richting Israël, zijn te zien vanuit Tubas, op de door Israël bezette Westelijke Jordaanoever. (Foto: Reuters)

De spanningen tussen Israël en Iran zijn in het weekend verder geëscaleerd, met wederzijdse luchtaanvallen en het stilleggen van diplomatieke nucleaire gesprekken. Israël voerde in de nacht van zaterdag op zondag een reeks aanvallen uit op militaire en energie-infrastructuur in Iran, terwijl Teheran reageerde met raketten en drones op doelen in Israël.De Israëlische strijdkrachten meldden dat meerdere raketten vanuit Iran richting Israël zijn gelanceerd. In het noorden van het land, in onder meer Haifa en Tamra, gingen sirenes af. Een raket trof een huis, waarbij een vrouw van in de twintig om het leven kwam en dertien mensen gewond raakten. In Tamra, een overwegend Palestijnse stad, vielen volgens Israëlische media drie doden.Aan Iraanse zijde raakten onder meer een olieraffinaderij bij Teheran en het gebouw van het ministerie van Defensie licht beschadigd door Israëlische aanvallen. De Iraanse Revolutionaire Garde meldde dat het in reactie Israëlische energie-infrastructuur en installaties voor straalvliegtuigbrandstof heeft aangevallen. Daarbij werd ook de productie in het gigantische Zuid-Pars-gasveld gedeeltelijk stilgelegd nadat brand uitbrak.Volgens Iraanse functionarissen zijn bij de Israëlische aanvallen sinds vrijdag ten minste 138 mensen omgekomen, waaronder 29 kinderen. Alleen al zaterdag zouden 60 doden zijn gevallen bij de vernietiging van een appartementencomplex van veertien verdiepingen in Teheran.Diplomatie in het slopDe escalatie leidde tot het afzeggen van een geplande onderhandelingsronde over het Iraanse nucleaire programma in Oman. De gesprekken zouden mogelijk een diplomatieke uitweg bieden uit de crisis, maar volgens de Iraanse minister van Buitenlandse Zaken Abbas Araqchi is overleg onmogelijk “terwijl Israël Iran bestookt met barbaarse aanvallen”.De Israëlische premier Benjamin Netanyahu sprak zondag harde taal: “Wat Iran tot nu toe heeft gezien, is niets vergeleken met wat nog komt.” Hij riep het Iraanse volk op zich te keren tegen zijn leiders. Tegelijkertijd waarschuwde Iran dat het buitenlandse militaire bases in de regio zou aanvallen als die worden ingezet om Israël te helpen.Regionale en internationale zorgenDe vrees voor een bredere oorlog groeit. De olieprijzen stegen vrijdag al met 9%, mede door zorgen over de veiligheid van het olie- en gastransport via de Straat van Hormuz, die Iran mogelijk wil blokkeren. De Verenigde Staten bevestigde betrokken te zijn bij het onderscheppen van Iraanse raketten, en president Donald Trump waarschuwde Teheran voor zwaardere gevolgen, tenzij het bereid is zijn nucleaire programma fors terug te schalen.Mensenrechtenorganisatie B’Tselem uitte kritiek op de Israëlische regering en beschuldigde haar ervan diplomatieke alternatieven niet voldoende te hebben benut.Israël zegt met de aanvallen een dreigende voltooiing van een Iraanse atoombom te willen voorkomen. Teheran stelt echter dat zijn nucleaire programma uitsluitend vreedzaam is. De VN-atoomwaakhond meldde vorige week dat Iran meerdere verplichtingen onder het non-proliferatieverdrag heeft geschonden.Met Hamas en Hezbollah grotendeels verzwakt, lijkt Iran momenteel weinig directe militaire opties in de regio over te hebben. Desondanks waarschuwen analisten dat een langdurige confrontatie de regio alsnog in een grootschaliger conflict kan storten.