Documentaire ‘Voor altijd gevlekt’ toont harde realiteit naar ’tweede kans’

door Audry Wajwakana

PARAMARIBO — “Het vergt heel veel moed en durf” en “Je bent een voorbeeld voor veel anderen”. Onder meer met deze lovende woorden werden Harvey Deira, Jurell Kloppenburg, artiest Ritchell ‘Zagazaidupa’ de Rooy en Saffira Remak geprezen voor het delen van hun ervaringen in de documentaire ‘Voor altijd gevlekt’. De film, geproduceerd door Xergio ‘Donavey’ Caffe met ondersteuning van Audeodata Klas en Romano Meriba, beiden ook ex-gedetineerden, toont hun pad naar herstel en ondernemerschap. De hoofdpersonen en mede-initiatiefnemers Klas en Meriba ontvingen een award voor hun bijdrage.

‘Voor altijd gevlekt’ belicht de obstakels waarmee ex-gedetineerden kampen bij hun re-integratie in de samenleving. De documentaire toont niet alleen hun worsteling met vooroordelen en afwijzing, maar ook de kracht waarmee ze oude patronen doorbreken en trauma’s verwerken.

“Een gevangenis kan zich beroepen op gebrek aan middelen, waardoor problemen onder het tapijt worden geschoven. Maar als VN-lidstaat heeft Suriname de plicht deze regels na te leven”Xergio ‘Donavey’ Caffe

Emoties

Zo bewoog het aangrijpende verhaal van Remak enkele bezoekers tot tranen toe. Als twaalfjarige belandde ze in jeugdopvang Opa Doeli en na haar veroordeling werd ze overgebracht naar Santo Boma, waar ze twee jaar onder erbarmelijke omstandigheden leefde.

Een maand vóór haar vrijlating kreeg ze te horen dat haar vader was overleden. Remak werd door gevangenisbewakers onheus behandeld, toen ze emotioneel werd van het droeve nieuws. Ze besefte dat ze geen familie meer had om op terug te vallen.

Meriba illustreerde hoe een tweede kans verschil kan maken. Na zijn detentie hervatte hij zijn studie, behaalde een bachelor in Business Administration en werkt nu aan zijn master. Hij wil uiteindelijk promoveren en bijdragen aan een rechtvaardiger Suriname. “Het is niet alleen de verantwoordelijkheid van de autoriteiten. Wij kunnen ook een verschil maken.”

Bureaucratie obstakel

Door de verhalen te delen, willen de initiatiefnemers Caffe, Klas en Meriba de impact van stigma, sociale uitsluiting en detentieomstandigheden zichtbaar maken. Het doel is een samenleving waarin herstel en een tweede kans mogelijk zijn. De documentaire roept op tot een maatschappelijk debat over hoe gedetineerden en ex-gedetineerden worden behandeld en hoe structurele barrières, zoals stigma, werkloosheid en sociale uitsluiting, hun terugkeer in de maatschappij bemoeilijken.

Ook onderstreept de film de noodzaak van hervormingen binnen het detentiesysteem, in lijn met de Nelson Mandela Rules. Dit zijn de standaard minimumregels opgesteld door de Verenigde Naties (VN) voor het omgaan met gevangenen. Het gaat onder meer om menswaardige behandeling, gezondheidszorg, onderwijs, re-integratie en niet discrimineren. Ze vormen internationale richtlijnen voor humane en rechtvaardige detentie omstandigheden.

Caffe noemt de documentaire een stap in zijn missie om maatschappelijke verandering te realiseren. Zijn eerdere documentaire ‘Wi Uma fu Sranan’ bracht hem in contact met gemeenschappen in het binnenland, waar hij zag hoe mensen, ondanks beperkte middelen, succes boeken. ‘Voor altijd gevlekt’ is een volgende stap in dat proces.

Caffe benadrukt dat beleidsmakers en organisaties vaker weerstand bieden aan veranderingen door bureaucratie. “Een gevangenis kan zich beroepen op gebrek aan middelen, waardoor problemen onder het tapijt worden geschoven. Maar als VN-lidstaat heeft Suriname de plicht deze regels na te leven.”

Caffe heeft er bewust voor gekozen om de mensen die hun detentie-ervaringen deelden, niet te laten vertellen wat ze hadden gedaan, omdat daardoor de blik van anderen kan worden beïnvloed. “Een voorbeeld hiervan is de uitspraak van de directeur van een academie in Nederland in de film dat hij Meriba objectief en onafhankelijk kon beoordelen omdat hij diens achtergrond niet kende. Immers, een strafblad of dossier vertelt alles en de informatie is altijd op te zoeken. Zo een achtergrond delen en dan verwachten dat mensen nog steeds onbevooroordeeld blijven, is naïef.”

Filmindustrie

Film maken in Suriname blijft een uitdaging, maar dankzij de steun van Daudry Adipi, die hoogwaardige apparatuur tegen gunstige tarieven verhuurt, werd deze productie mogelijk. Caffe hoopt dat dit initiatief leidt tot meer samenwerkingen en structurele steun voor filmmakers.

Voor hem is deze documentaire geen eenmalig moment, maar de start van duurzame hulp en bewustwording. “Het gaat niet alleen om deze avond, maar om langdurige verandering. We tonen dat particuliere initiatieven effectief kunnen zijn en samen verder kunnen reiken.”

Bij de première van de documentaire in Assuria Event Center werden de genodigden maandagavond feestelijk ontvangen op de rode loper en met dranken, snacks en muziek van de band Groov Architects. De avond werd geopend met optredens van Kenya Domini en Janice van Klaveren (zang) en Zulile Blinker (spoken word met apinti dron door Ernie Wolf en Enver Panka). Na de documentaire volgde een afsluitend optreden van Raff Chanco. Na de première zal ‘Voor altijd gevlekt’ landelijk te zien zijn op televisie en social media.-.

Mede-initiatiefnemer en ex-gedetineerde Romano Meriba (r) spreekt …

...