Demissionair

door

OM DE VIJF jaar wordt de discussie gevoerd of de regering na de verkiezingen demissionair is of niet. De herbenoeming van Annand Jagesar als hoofddirecteur van Staatsolie door president Chandrikapersad Santokhi heeft die eeuwige discussie over de term ‘demissionair’ weer doen oplaaien. Om de vijf jaar, na elke verkiezing, rijst de vraag: ‘wat mag de zittende regering nog wel en wat niet?’ Deze onduidelijkheid legt een fundamenteel hiaat in het Surinaamse staatsrecht bloot dat dringend om wettelijke verankering vraagt.

De realiteit is dat de Grondwet geen enkele bepaling kent die een regering als ‘demissionair’ aanmerkt. De president en De Nationale Assemblee worden voor een vaste termijn van vijf jaar gekozen en hun mandaat eindigt pas formeel met de installatie van nieuwe gekozenen. Dit betekent dat de huidige regering, ondanks de recent gehouden verkiezingen op 25 mei, wettelijk gezien nog vol in functie is. Santokhi’s verklaring donderdag tegenover de media dat zijn regering doorwerkt, is staatsrechtelijk dus correct.

De realiteit is dat de Grondwet geen enkele bepaling kent die een regering als ‘demissionair’ aanmerkt

Echter, de praktijk in Suriname, waarbij het parlement kort vóór de stembusgang al op ‘verkiezingsreces’ gaat en het werk stilvalt, staat in schril contrast met andere democratieën. In landen, zoals Nederland, blijven parlement en regering normaal doorwerken, totdat een nieuw kabinet is aangetreden, zij het met de status van ‘demissionair’.

In Nederland zijn het de Tweede en Eerste Kamer die bepalen welke onderwerpen als controversieel kunnen worden aangemerkt en het demissionaire kabinet de besluitvorming daarover aan de nieuwe regering moet overlaten. Die situatie doet zich nu voor met de val van het kabinet-Dick Schoof dinsdag. Er komen vermoedelijk eind oktober verkiezingen. Overigens, de regel dat het kabinet in Nederland gewoon doorwerkt, staat niet in de Grondwet, maar is ontstaan uit ongeschreven regels van het Nederlandse staatsrecht.

Het voorbeeld van president Ronald Venetiaan in 2010, die het tekenen van grote overeenkomsten met goudmultinationals overliet aan de toen aankomende regering van Desi Bouterse, was een daad van politiek fatsoen en verantwoordelijkheid. Het illustreert perfect waar de grens ligt tussen ‘lopende zaken’ afhandelen en beslissingen nemen die de toekomstige koers van het land bepalen en die het mandaat van een nieuwgekozen regering kunnen doorkruisen.

Deze terugkerende discussie onderstreept een dringende behoefte aan modernisering van het Surinaamse staatsrecht. Het is van cruciaal belang dat Suriname, naar analogie van andere volwassen democratieën, desnoods wettelijk vastlegt welke bevoegdheden een regering en een president nog hebben in de periode tussen verkiezingen en de installatie van een nieuwe regering. Dit zal niet alleen de transparantie en rechtszekerheid vergroten, maar ook onnodige politieke discussies voorkomen en de continuïteit van bestuur waarborgen.