De Siddering: Herinnering als Moreel Zintuig

Er zijn momenten waarop het leven stilvalt, alsof een onzichtbare hand je borst aanraakt. Wanneer ik naar kinderen kijk – hun openheid, hun liefde, hun eerlijkheid en hun onschuld – voel ik een siddering door mij heen trekken. Een trilling, een waarschuwingssignaal, een herinnering aan iets groters. Het gebeurt ook wanneer ik in stilte een naam zie of hoor: Boni. Anton de Kom. Shirley Watchman. Die siddering is geen toeval. Het is de ziel die spreekt. Een innerlijk besef dat sommige mensen zó diep hebben liefgehad, zo moedig zijn geweest, dat hun bestaan een moreel baken vormt. Zij zijn gidsen in een tijd waarin richting ontbreekt. Zij zijn herinnering die wakker schudt. Herken je dat wanneer je in de spiegel kijkt?1. Boni – De Guerrillero van de VrijheidBoni, leider van de Marrons tegen slavernij, geboren in vrijheid uit een moeder die slavernij afwees en koos voor strijd in vrijheid van de jungle, is voor mij het symbool van radicale menselijke waardigheid. Boni weigerde een leven in ketenen te aanvaarden voor zichzelf en vooral allen die tot slaaf waren gemaakt, hij koos voor strijd vanuit het bos — voor vrijheid. Zijn strategieën tartten de Europese militaire machten. Zijn gemeenschap kende geen koningen of meesters — alleen collectieve kracht. De siddering die ik voel bij zijn naam is er één van bewondering en pijn: bewondering om zijn heldhaftigheid, pijn om het onrecht waartegen hij moest vechten. Zijn leven zegt ons: vrijheid is geen gunst, het is een geboorterecht. Hij roept ons op om elke vorm van moderne slavernij, onderdrukking en onrecht onder ogen te zien. Zijn strijd is nog niet gestreden zolang mensen vandaag in apartheid, armoede, in onzichtbaarheid of in discriminatie leven. 2. Anton de Kom – De Stem van het VolkAnton de Kom, revolutionair, schrijver, verzetsstrijder en visionair. Hij sprak namens de ongehoorden: tot slaaf gemaakten, arbeiders, boeren, Inheemsen, ontheemden, hij sprak tegen hen die in onwetendheid leefden zonder het te beseffen en verkeerde keuzen blijven maken. In “Wij slaven van Suriname” bracht hij een verpletterende waarheid naar buiten: de Nederlandse koloniale geschiedenis is gebouwd op bloed, uitbuiting en leugen. Hij was een eenheidsfiguur in een verdeeld Suriname, lang voordat de term inclusiviteit populair werd. De siddering die ik voel bij zijn naam is er één van moreel ontwaken. Hij betaalde met verbanning, censuur en uiteindelijk zijn leven, gestorven in een Duits concentratiekamp naast Nederlanders die vochten tegen het Duitse rijk, het Duitse leger, de ideologie van het fascisme. Hij had geen wrok. Alleen een rotsvaste overtuiging: dat een ander Suriname mogelijk is, zonder koloniale onderdrukking! Zijn naam is een oproep! Een moreel signaal dat integriteit, waarheid en solidariteit nooit vrijblijvend mogen zijn. 3. Shirley Watchman – De Moeder die BleefHoever gaat de liefde van een Sranan mama? Shirley Watchman, een naam die nog altijd door brandlucht heen snijdt. Terwijl anderen het brandende kinderdagverblijf verlieten om zichzelf te redden, ging zij terug, keer op keer. Haar eigen kinderen huilend achterlatend om brandend te sterven! Onmogelijk? Ze redde kinderlevens. Ze liet haar eigen leven en haar laatste woorden: “zorg voor mijn kinderen”, galmen na, soms in een leegte. De siddering hier is onvermijdelijk. Zij stond voor liefde in zijn zuiverste vorm: zelfopoffering. Shirley is het symbool, het bewijs dat heldendom niet alleen op het slagveld ontstaat. Ze staat symbool voor alle zorgenden, alle moeders, vaders, buren, juffrouwen, verpleegkundigen die meer geven dan ze krijgen. Haar laatste woorden omvatte alle kinderen, niet alleen haar dochter en haar zoon. Haar daad stelt twee vragen aan ons allemaal: 1. Wie zijn wij bereid te zijn voor een ander?2. Zijn andermans kinderen ook onze kinderen?4. Herinnering als Moreel ZintuigDe siddering die ik beschrijf is niet alleen emotioneel. Het is existentieel. Het is een moreel zintuig, een innerlijk kompas dat ons waarschuwt wanneer de geest van de waarheid ons raakt. Zoals ogen zien, oren horen, voelen wij ook moreel. Wij voelen wanneer iets niet klopt – of wanneer iets juist alles zegt over menselijkheid. In een tijd van politieke ruis, sociale fragmentatie en moreel relativisme, zijn deze innerlijke trillingen de wegwijzers. Ze verbinden ons met het verleden én met wat ons te doen staat. Herinnering is dan niet passief, maar actief. Niet nostalgie, maar opdracht.5. Een Oproep tot Moreel BewustzijnIk geloof dat het tijd is voor een beweging van moreel bewustzijn. Niet van slogans, maar van actie. Niet van idealen alleen, maar van keuzes. Laten wij in onze gezinnen, scholen, organisaties en gemeenschappen deze namen levend houden. Niet alleen in standbeelden of lessen, maar in hoe wij leven, spreken, opvoeden en handelen. Laten wij opstaan tegen onrecht, groot of klein. Laten wij de liefde, de moed en de opoffering van Boni, Anton de Kom en Shirley Watchman als kompas nemen. Laat elke siddering niet eindigen in stilte, maar in solidariteit.Want het begint bij onszelf. Maar het eindigt nooit bij ons alleen.Chas MijnalsPatriot

...