De Para-kwestie 2.0: Een Dreigende Herhaling?

In het verleden kwamen de Paranen in opstand tegen ongelijkheid en maatschappelijke depreciatie. Hun strijd was een krachtig signaal aan de overheid en legde diepgewortelde sociale en economische ongelijkheden bloot. Hoewel geschiedenis lessen biedt om fouten niet te herhalen, dreigt de huidige beleidsvorming rond de boedelplantages opnieuw tot conflict te leiden. Zonder gedegen onderzoek en consultatie van belanghebbenden wordt een voorwendsel gecreëerd om eigendomsverhoudingen te wijzigen, wat de ware intenties van de regering in twijfel trekt. De bewoners en belanghebbenden verzetten zich vastberaden tegen deze ontwikkelingen en willen hun rechten beschermen.Het werkelijke probleemElk conflict kent minstens twee partijen. Als de overheid beweert dat boedelplantages de economische ontwikkeling belemmeren, zou een dialoog met erfgenamen en gebruikers logisch zijn. In plaats daarvan wordt via gelegenheidswetgeving en zonder grondige analyse eenzijdig ingegrepen. Een constructievere aanpak zou zijn om samen met eigenaren fondsen te creëren voor duurzame landbouw, veeteelt en bosbouw, in plaats van juridische dwang en gedwongen herverdeling.Toegang tot eigendom als middel voor emancipatieDe bestaande eigendomsstructuren zijn historisch gegroeid en bedoeld om economische stabiliteit binnen families te waarborgen. Grondbezit is een krachtig middel voor sociaal-economische vooruitgang en intergenerationele welvaart. Door eigendomsrechten te ondermijnen, dreigt de nieuwe wet niet alleen economische schade te veroorzaken, maar ook sociale spanningen aan te wakkeren.Kritische bedenkingenDe voorgestelde wetgeving roept diverse juridische, maatschappelijke en praktische vragen op:1. Eigendomsrecht en OnteigeningHoewel de regering beweert dat de regels geen onteigening inhouden, kan dit in de praktijk anders uitpakken. De verdeling van boedelgronden zonder instemming van alle erfgenamen kan als indirecte onteigening worden beschouwd. Daarnaast is er onvoldoende waarborging voor erfgenamen die zich buiten Suriname bevinden of zich niet bewust zijn van hun aanspraken.2.Gebrek aan Rechtszekerheid en TransparantieHet proces om eigendomsrechten te claimen vereist een aanvraag en een beheersplan, wat drempels opwerpt voor minder kapitaalkrachtige bewoners. Zonder objectieve criteria en transparante procedures ontstaan risico’s op willekeur, corruptie en vriendjespolitiek.3. De rol van de Staat en stichtingenDe mogelijkheid om onverdeelde boedels toe te wijzen aan de staat of een stichting roept vragen op over beheer en controle. Overheidsbeheer van grond is in het verleden inefficiënt gebleken, en zonder transparante selectie en monitoring kunnen stichtingen speculatief of commercieel misbruik maken van hun positie.4. Toegankelijkheid voor ‘vreemden’De wet biedt derden de kans een aanvraag in te dienen, wat ruimte schept voor speculatie en commercieel grondbezit. Families die generaties lang op de gronden wonen, lopen het risico buitengesloten te worden.5.Praktische uitvoerbaarheid en handhavingDe identificatie van rechtmatige gebruikers en de verwerking van aanvragen vormen een bureaucratische uitdaging. De rechter heeft beslissingsbevoegdheid, maar er is twijfel over de capaciteit van de Surinaamse rechtspraak om deze zaken snel en eerlijk af te handelen.ConclusieDe voorgestelde wetgeving is een voorbeeld van overheidsbeleid dat, door gebrek aan participatie en overleg, eerder problemen veroorzaakt dan oplost. De maatregelen zijn juridisch discutabel en missen een solide uitvoeringsbasis. In plaats van impliciete onteigening zou de overheid moeten inzetten op overleg, begeleiding en stimulering van ontwikkeling binnen bestaande eigendomsstructuren. De historische Para-kwestie leidde al tot sociale onrust, en als dezelfde fouten worden herhaald, zal de geschiedenis zich onvermijdelijk herhalen.Maikel Pierau

...