De ontwikkeling in de bouwsector

door

De ontwikkelingen in de olie- en gassector, waaronder de voorbereidingen van havenfaciliteiten zowel onshore als offshore en investeringsmogelijkheden, maken het noodzakelijk dat de regering de impact van deze ontwikkelingen op de bouwsector in een breder perspectief bekijkt. Bepaalde havenfaciliteiten zijn reeds opgezet, terwijl andere nog in voorbereiding zijn. De bouwsector speelt een cruciale rol in de economische vooruitgang en dient strategisch ondersteund te worden.
De ontwikkeling in de bouwsector, gekenmerkt door een sterke stijging van de bouwkosten en de prijzen van benodigde bouwmaterialen, heeft een negatieve impact gehad op deze sector van de economie. De stijging van diverse bouwproducten heeft voornamelijk te maken met de impact van de covid-19-pandemie, die heeft geleid tot een scheve verhouding tussen vraag en aanbod, de stijging van de vrachtkosten en importinflatie van deze goederen, wat direct doorwerkt in de prijzen in de bouwsector in Suriname.
Wat betreft de belasting over de toegevoegde waarde (btw), die op 1 januari 2023 is ingevoerd, kan worden gesteld dat cement, cementproducten, bouwmaterialen en constructiematerialen niet zijn vrijgesteld. De btw op deze goederen is thans gesteld op 10 procent. De invoerrechten van cement zijn gesteld op 15 procent. De bouwprijsindex (BPI) ligt reeds opeenvolgende jaren boven de 50 procent, wat de urgentie van beleidsmaatregelen onderstreept. Voor 2025 wordt wel een daling van de BPI verwacht. De daling komt voornamelijk door de koers. De bedragen voor het bouwen van een woning blijven op een niveau waarbij het bouwen van een eigen woning nog een uitdaging blijkt voor velen.

De regering-Santokhi heeft diverse projecten in voorbereiding, waaronder de bouw van bruggen over de Surinamerivier en de Coppenamerivier. Voorts heeft de regering zich voorgenomen om op jaarbasis honderden woningen te bouwen. Daarnaast hebben de particuliere woningbouw en de woningbouw door verschillende vastgoedontwikkelaars ook invloed op tekorten of schaarste in de sector.
Het ministerie van Openbare Werken (OW) meldt dat het aantal aanvragen voor bouwvergunningen sinds 2022 stabiel is gebleven. Opmerkelijk is dat de aanpassing van de bouwheffing in januari 2024 geen invloed heeft gehad op het aantal aanvragen. Tevens is er een stijging te zien in het aantal verkavelingsvergunningen, wat te danken is aan onder meer de conversiewet. Het is wenselijk dat het Ministerie van Openbare Werken (OW) in Suriname structureel cijfers publiceert over het aantal aangevraagde bouwvergunningen, aangezien deze informatie van belang is voor een transparante en goed onderbouwde analyse van de ontwikkelingen in de bouwsector.
In Guyana hebben de enorme ontwikkelingen in de olie- en gassector en de extra inkomsten die daaruit voortvloeien geleid tot merkbare economische groei. Dit heeft op zijn beurt gezorgd voor een toenemende schaarste aan getraind personeel in de bouwsector en aan essentiële bouwmaterialen. Er zijn daar reeds initiatieven, waarbij enorme investeringen worden gepleegd om dit probleem te verhelpen. Gelet op het feit dat grote bedrijven uit Suriname in de bouwsector reeds toeleveringsbedrijven zijn in Guyana, is het van belang dat de regering deze ontwikkelingen goed in de gaten houdt teneinde te voorkomen dat onze beoogde investeringen stagneren door deze ontwikkelingen.
Aangezien Suriname cement en andere bouwmaterialen uit de Caricom importeert, is het belangrijk om in kaart te brengen of deze regionale leveranciers kunnen voldoen aan de toekomstige vraag. Indien dit niet het geval is, kan dit de onderhandelingspositie van Suriname bij importen buiten de Caricom versterken.
Voor de uitvoering van de eerder genoemde initiatieven en projecten zullen in de komende periodes enorme hoeveelheden bouwmaterialen nodig zijn. Deze ontwikkelingen moeten in hun geheel worden meegenomen bij afwegingen van incentives voor de sector en de daarmee samenhangende effecten, evenals bij overheidsmaatregelen ter bevordering van de sectorale groei en het terugdringen van de inflatie. Dit kan onder meer door vrijstellingen op cement, cementproducten en duurzame bouwmaterialen, zoals staal. De introductie van belastingvoordelen voor bedrijven in deze sector kan de daling van bouwprijzen van een woning positief beïnvloeden.
Daarnaast kan het opnemen van bepaalde bouwmaterialen op een strategische goederenlijst leiden tot vrijstellingen. Deze vrijstellingen worden verleend via een beschikking en dragen bij tot het verlagen of afschaffen van invoerrechten, btw en andere kosten. Daarnaast dient deviezen beschikbaar te worden gesteld voor de import van essentiële bouwmaterialen, terwijl tegelijkertijd importsubstitutie wordt gestimuleerd door lokaal geproduceerde bouwproducten te ondersteunen. Hierdoor kan Suriname haar comparatief voordeel in de sector behouden, wat zal bijdragen aan economische groei en een positieve spin-off in de bouwsector. Een goed gereguleerde aanpak door de overheid zal bovendien niet alleen de bouwsector versterken, maar ook de bredere economie stimuleren.
Drs. Vincent Fernandes, MPSH